Ik loop door de gangen van de Jan van Eyck Academie, waar het tot twee jaar geleden stiller was dan in een klooster. Nu is tout Maastricht en omstreken er, ja, ik bespeur zelfs Randstedelingen. Is het de gelegenheid, of krabbelen de kunsten op na de in 2012 toegediende bijna-knockout? Ik denk het laatste. En het is vooral dat vermaledijde publiek dat van geen wijken wil weten.

Het Stedelijk Museum Amsterdam heeft in de eerste zes maanden na de heropening een half miljoen bezoekers gelokt. Als die trend doorzet – en waarom niet, met de comeback van het Rijks op komst? – komen er in 2013 zestig procent méér bezoekers dan begroot.

Dichter bij huis is het niet anders. De Grote Verandering in het Bonnefanten in Maastricht, over de dynamiek in de Russische kunst in het begin van de 20e eeuw, heeft na drie weken al 10.000 bezoekers binnen. Ik was er gisteren, nooit eerder zoveel mensen gezien daar.

De dag ervoor was ik dus, ook in Maastricht, getuige van de heropening van de Jan en Hubert van Eyck Academie. Van de nieuwe baas Lex ter Braak mogen we voortaan  kortweg ‘Van Eyck’ zeggen. Geen probleem, dat deden we al…

Bij de Van Eyck, in hartje oude stad, heeft zich een klein mirakel voorgedaan. We mogen dat zeggen, en met de zegen van boven, want de academie werd ooit door een priester opgericht. Toen Halbe Zijlstra zijn bijl zette aan de wortels van het culturele leven in dit land leek de Van Eyck ten dode opgeschreven.

Op de valreep kwam Lex ter Braak naar het zuiden, en verzon een list – die wonderwel lukte. Ik vermoed dat zijn visie, zijn stille diplomatie, zijn charme en zijn netwerk een handje hebben geholpen. De Van Eyck mocht toch nog vier jaar verder.

De demarrage die hij vervolgens plaatste, had een zeldzaam vertoonde panache. Wie wil weten wat die heeft opgeleverd, moet zelf maar gaan kijken. Bedenk dan dat dit twee jaar geleden een vrijwel ontoegankelijk, bijna autistisch instituut was. Wij, aan de buitenkant, hadden hooguit een vermoeden van wat zich daarbinnen afspeelde

Zo vieren de kunsten de ene heropening na de andere. In Amsterdam, maar ook in Maastricht. Het Bonnefanten heeft onder de nieuwe directeur Stijn Huijts ook een soort heropening ondergaan, en wat te zeggen van Odapark, het kleine maar fijne podium in Venray? Dat opent doodleuk in Maastricht, in de gangen van de Cannerberg, een nieuwe expositieruimte. Het nieuws werd bekend op de dag dat in het Rijksmuseum de Nachtwacht op zijn oude plek werd teruggetakeld. ’s Lands beroemdste schilderij, dat gedurende de oorlogsjaren veilig lag opgeborgen in dezelfde Cannerberg.

De kunstensector is dus allesbehalve knock out, ze lijkt zelfs vitaler dan ooit. Klopt de theorie van de creatieve destructie dan toch? En had de afbreker, die zei dat hij eigenlijk opbouwde, toch gelijk?

WIDO SMEETS

Zuiderlucht moet blijven! Stel een daad, word 1 van de 1000! Word begunstiger