Als een van de eersten ter wereld mag ik een blik werpen op de vers gedrukte catalogus van alle ‘spot paintings’ van Damien Hirst. Het boek komt binnenkort op de markt: veertienhonderd afbeeldingen van schilderijen met onafzienbare rijen gekleurde bolletjes, een slordige duizend pagina’s, bijna negen kilo. Het boekblok – het boek zonder de kaft – is ruim zeven centimeter dik. Om te voorkomen dat het uit de band zakt, bevat de cassette een terpje dat het op zijn plaats houdt.
Marcel Meesters geeft me rustig de tijd om van de dimensies te bekomen. Dan begint hij over de details. De foto’s waarop de afbeeldingen zijn gebaseerd, vertelt hij, waren van wisselende kwaliteit. Dat is altijd zo: de werking van de ruimte en de belichting zijn nooit hetzelfde. De enige manier om dit op te lossen was alle bolletjes afzonderlijk uit de foto’s los te maken, de achtergronden te bewerken en de bolletjes weer terug te plaatsen. Ze zullen het niet beseffen, maar de lezers van dit boek zien Damien Hirst door de ogen van Marcel Meesters.
Marcel Meesters (1964) leerde het vak in de praktijk, bij drukkerij Deurenberg in zijn geboorteplaats Kerkrade. Tegelijkertijd volgde hij grafische opleidingen in Eindhoven en Utrecht. Twintig jaar lang werkte hij bij drukkerijen in Nederland, Duitsland, Australië en België. Daaronder waren niet de minste, zoals Salto in Oud-Rekem en Rosbeek in Nuth.
In 2010 begon Meesters voor zichzelf. Zijn bedrijf MM Artbook Printing & Repro telt twee man, werkt vanuit Heerlen en Luxemburg en verzorgt de beeldbewerking en alle andere voorbereidingen die voorafgaan aan het maken van een boek. Alleen de drukpers zelf heeft Meesters niet in huis. Daarvoor heeft hij vaste relaties met twee drukkerijen. Maar steeds staat hij zelf aan de pers. Op deze manier maakt hij zo’n zeventig, tachtig boeken per jaar.
Op tafel, we bevinden ons in Ipanema, het café van het Maastrichtse Bonnefantenmuseum, verschijnt een ander pakketje. Zorgvuldig verwijdert Meesters het bubbeltjesplastic. Het is een tentoonstellingscatalogus van de Duits-Amerikaanse kunstenaar Josef Albers (1888-1976): abstracte vormen, in elkaar passende vierkanten in dicht bij elkaar liggende kleuren. Albers begon bij Bauhaus, maar vluchtte in de jaren dertig als zoveel collega’s naar de VS. Daar stond hij mee aan de wieg van de grote naoorlogse abstracte stromingen. “Kleuren en kleurnuances zijn essentieel bij Albers”, zegt Meesters. “Zoals in bijna iedere branche zijn er professionele standaards voor drukwerk. Daar kunnen wij aan voldoen, natuurlijk, maar voor ons begint het dan pas. Ik heb meerdere boeken over Josef Albers gedrukt, ik heb me ingeleefd in zijn kleurgebruik. Het klinkt misschien raar, maar ik denk dat ik zijn bedoelingen een beetje begrijp. Dat leidt tot een resultaat dat strikt genomen misschien niet aan de ISO-norm voldoet, maar wel zo goed mogelijk de intentie van het originele werk benadert.”
Als hij daarin geslaagd is, wil Meesters maar zeggen, dán heeft hij kwaliteit geleverd. Hij is drukker van kunstboeken, maar wat Marcel Meesters eigenlijk doet, is herscheppen, als een uitvoerend musicus. Pianisten denken toch ook niet aan ISO-normen?
Damien Hirst – The complete spot paintings, 1986-2011. Other Criteria, Londen. Vormgeving Jason Beard.
