“Zoals een gewaad omhult dit huis de mens en vormt zo een uitdrukking van zijn wezen.” Na dertig jaar was verffabrikant Kurt Herberts nog steeds verliefd op Villa Waldfrieden die architect Franz Krause kort na de oorlog voor hem had gebouwd, tegen een heuvel, net buiten Wuppertal.

Op deze beboste helling blijken de organische vormen van de villa niet alleen samen te vallen met de bewoners, maar ook met de omgeving. Krause, die de vrije hand had gekregen, had zich laten leiden door een zelfbedachte drie-eenheid: de bewegingen van het menselijk lichaam, de omringende natuur en het binnenvallende daglicht.

Aan die triangel moet ik denken nu we op een grijze zaterdagochtend Skulpturenpark Waldfrieden binnenlopen, het rond de villa gesitueerde beeldenpark. De paden gaan licht omhoog, maar het doorzetten wordt beloond: het kiezelterras boven op de heuvel biedt een majestueus zicht op Wuppertal dat beneden in het dal ligt.

Dat er überhaupt zicht is, komt omdat halverwege de klim de goden zich ermee gaan bemoeien. Mist en miezer trekken zich terug, de hemel breekt open. Het bos wordt doorzeefd met zonlicht, de blauwe achtergrond zorgt voor een kadrering van de beelden zoals alleen de natuur die kan bieden. Zoals bij Distant Cousin, een jubelend, zich in alle richtingen werpende sculptuur van edelstaal die voortdurend wisselende weerspiegelingen van de omringende natuur in de aanbieding heeft. Voorbijgangers trekken maar al te graag hun smartphone om zichzelf in al die schakeringen vast te leggen.

Distant Cousin is een beeld van Tony Cragg en dat is geen toeval. De helft van de veertig beelden in dit park – er zijn trouwens ook nog drie royale paviljoens die samen een museum op zich vormen ­– is van de Britse kunstenaar die tot zijn pensionering twee jaar geleden directeur was van de befaamde kunstacademie van Düsseldorf.

Cragg kocht het park in 2006, en zijn beelden zijn dus ruim vertegenwoordigd – geef hem eens ongelijk. Maar hij heeft er geen onemanshow van gemaakt. Behalve die van de eigenaar staan in Skulpturenpark Waldfrieden niet misselijke beelden van Henry Moore, Thomas Schütte, Jonathan Monk, Erwin Wurm, Richard Deacon, William Tucker, Jaume Piensa, Markus Lüpertz, dit is, kortom, de Champions League van de beeldenmakers.

De sculpturen van Cragg herken je uit honderden. Het is de spanning van hun geslotenheid, de dynamiek, de organische vormen, de verrassing van de in de beelden verstopte menselijke uitdrukkingen, het gevecht met de zwaartekracht.

In dit bos maken deze samenspannende eigenschappen deel uit van de uitruil van de seizoenen, van de verandering van het licht die ermee gepaard gaat en de gedaanteverandering die de kastanjes, linden, esdoorns, beuken, eiken en acacia’s ondergaan, net als de mammoetbomen, treurwilgen, Japanse esdoorns en magnolia’s.

De drie-eenheid waardoor architect Krause zich eind jaren veertig liet leiden bij de bouw van Villa Waldfrieden is ook van toepassing op de sculpturen van Tony Cragg. Ze zijn organisch, hebben geen voor- en achterkant en veranderen bij elke verwisseling van standpunt. Dit zijn beelden waar je omheen moet lopen. Alleen door zelf te bewegen kun je ze bevatten; intussen durf je door die voortdurende dynamiek nog amper te vertrouwen op je ogen.

Zo is Skulpturenpark Waldfrieden een song for all seasons, een ensemble dat verplicht om in elk jaargetijde terug te komen. Bomen en beelden zijn dezelfde, wat je ziet is elke keer anders.

Skulpturenpark Waldrfieden, Hirschstrasse 12, Wuppertal. Dagelijks geopend van 10.00 tot 19.00 uur. Van november t/m februari tot 17.00 uur. skulpturenpark-waldfrieden.de