Soezigheid in circusland? Niet lang meer. De handen snakken naar magnesiumpoeder, het luchtruim lokt. Simon Bruyninckx van Collectif Malunés blikt vooruit op Festival Plein de Cirque van de Warande in Turnhout. door Eric Alink 

Verwarrend, zo’n hardnekkige pandemie. Terwijl mensen – al of niet zelfverkozen – hun ramen en deuren vergrendelen, laten circusgezelschappen dagelijks hun overlevingsdrift zien. Dat is nodig, want de sector krijgt klappen. Nog maanden lijdzaam op een vaccin wachten? Nee, zandlopers en scheppingsdrang gaan slecht samen. Ook Simon Bruyninckx (Mechelen, 1982) van het circusgezelschap Collectif Malunés wil vooruit. “Eind april zouden we in Praag in première gaan met We Agree To Disagree, onze nieuwe voorstelling. Die is geannuleerd, evenals de Europese tournee.”

Simon Bruyninckx

Sinds de lente snakt de grote circustent van Collectif Malunés letterlijk naar ontplooiing, maar ze blijft voorlopig ingepakt. Ook de caravans van het circusgezelschap, die in Zuid-Frankijk gestald stonden, bleven maandenlang onbereikbaar: voor grensoverschrijdend verkeer gold een verbod. “Opeens waren enkelen van ons dakloos. Zij wonen in de caravans.” Daar komt financiële misère bij. “De verzekeringen voor de tent en de vrachtwagens lopen door. Bovendien wil een artiest af en toe eten”, stelt Bruyninckx nuchter vast.

Gulzig

Toch bleef het circushart kloppen: in zes dagen tijd maakte Collectif Malunés de coronabestendige show Too Fat To Fly. De uitvoering is in de openlucht: “Met een tent zouden de kosten hoger zijn. Dan moet je tickets gaan verkopen, waarmee je alleen de middenklasse bereikt. Zeker nu geldt dat kunst en cultuur voor iedereen toegankelijk moet zijn. Ik vermoed dat het publiek onderhand gulzig is. We hebben lang genoeg binnen gezeten.”

Tijd voor zoete revanche, vinden ze ook in Turnhout: op zaterdag 12 en zondag 13 september vindt rond cultuurhuis de Warande het veelzijdige Festival Plein de Cirque plaats. Op zeven locaties bieden circusgezelschappen uit binnen- en buitenland een uitgebalanceerd programma: van kippenvel verwekkende koorddans, acrobatische hiphop en een burleske bokswedstrijd tot zevendehemelcapriolen en een gejongleerd concert.

Ook Collectif Malunés zal er optreden. “We hopen op een drukbezocht weekeinde. De circussector heeft de steun van het publiek echt nodig”, stelt Bruyninckx. “Want de vliegtuigen mogen weer volgepropt worden, maar de culturele sector krijgt nog maar weinig speelruimte.” Het begin van troost: dankzij de Warande en Bruyninckx is er op deze tweede editie van Plein de Cirque extra oog voor jonge circusmakers. “Op uitnodiging ben ik naar hen op zoek gegaan, in m’n geheugen en in m’n nabijheid. Zelfs letterlijk: een van de jonge artiesten op het festival is mijn broer Vincent, mede-oprichter van het collectief. Hij beheerst de roue Cyr [een manshoog rad waarin je kunt staan, zoals de Vitruviusman van Leonardo da Vinci – red]. Daarmee treedt hij op, samen met zijn Zweedse vakgenoot Vejde Grind.”

Vertrouwen

Bruyninckx strikte ook de Kirn Compagnie alias de broers Théo & Lucas Enriquez. Mannen met ambitie: op Festival Mondial du Cirque de Demain 2020 wonnen ze een zilveren medaille. In Turnhout spelen ze Tricot, een onderzoek naar lichaamsbeweging. De lichamen van de broers blijken perfect in elkaar te passen, zelfs als er spanning ontstaat. Nog meer vrolijkheid: op Festival Plein de Cirque zullen workshops plaatsvinden. Erg zinvol, weet Bruyninckx, die blij is dat jonge mensen de weg naar circusateliers en -scholen weten te vinden. Aanwas van onderen is onmisbaar. “Maar er is nog een reden: in het circus leer je de betekenis van samenwerking. Er is geen strijd, concurrentie of match. Circus laat de kunst van het samenleven zien.” Dat ondervindt hij ook buiten de tent. Collectif Malunés telt twaalf à dertien mensen, die meer delen dan de piste en het luchtruim: “Collectief is voor mij een levensstijl. Niet dat je voortdurend alles samen beslist. Maar ik weet wel dat anderen mij vertrouwen in waar ik goed in ben.” Die boodschap laat Collectif Malunés subtiel in haar voorstellingen doorklinken: zoek en vind vertrouwen.

Piramide

In de categorie vragen-zonder-vangnet: ziet Bruyninckx gelijkenis tussen de wereld anno 2020 en een circusdiscipline – van evenwichtskunst tot luchtacrobatiek? “Ik zie vooral dat de wereld een nieuwe base nodig heeft, een fundament dat van onderaf gemaakt wordt. Als in acrobatiek de base niet klopt, dan krijg je een slechtgebouwde piramide. Voilà.”

Tijdens het gesprek zal hij enkele malen lachen. Dat lijkt te botsen met de naam Collectif Malunés, die terugvoert op de Franse uitdrukking être mal luné: met het verkeerde been uit bed gestapt zijn. Laconiek: “Onze naam klinkt ernstiger dan het is. Maar een mens kan niet altijd blij zijn. Een slecht humeur hoort bij het leven.”

Festival Plein de Cirque, op 12 en 13 september in Turnhout. warande.be