Waaneer noem je jezelf kunstenaar? En waarom weet een ander dat die géén kunstenaar is? In de net verschenen vijfde editie van het jaarlijkse magazine KONT proberen Griet Menschaert (kunstenaar!) en Jorn Smeets (niet-kunstenaar!) hierop een antwoord te formuleren. 

foto Sas Schilten

Ben jij een kunstenaar?

Je bent eigenlijk altijd aan het werk, alles om je heen is mogelijke input voor je volgende stap. Je bent continu op zoek naar nieuwe kansen en manieren om je werk te ontsluiten. Liefst tonen instellingen en opdrachtgevers steeds iets nieuws van je, iets dat nóg beter, groter of meer op maat gemaakt is dan wat je tot nog toe hebt gedaan. Je ‘producten’ zijn maar beperkt houdbaar, je kunt nooit op je lauweren rusten.
Er wordt vaak verwacht dat jij allang blij bent als je je werk überhaupt mag laten zien. Het lijkt alsof mensen niet begrijpen dat jij ook huishuur moet betalen en schoolgeld voor je kinderen. Er wordt bewonderend naar je werk gekeken, maar er wordt ook gedacht dat jij het allemaal snel even uit je mouw schudt – alsof het niets is, dat het voor jou eigenlijk geen ‘werk’ is maar ‘iets dat je graag doet’ waardoor het je dus ook gemakkelijk afgaat.
Het is voor deze mensen ook vanzelfsprekend dat je die vele uren voorbereiding, de mislukte experimenten, de repetities, de administratie, de acquisitie, de communicatie, het transport, de huur van je atelier, de onzekerheid en frustraties waar je telkens opnieuw doorheen bent gegaan met plezier voor eigen rekening neemt. 

Bij opdrachten werk je steevast veel meer uren dan je betaald krijgt. En wanneer je klaagt dat je niet of te weinig betaald wordt, krijg je te horen: “Ja, maar daar heb je toch zelf voor gekozen?” of “Ja, maar er gaan wel veel mensen je werk zien en wie weet waartoe dat weer kan leiden!!”

Als je je in hierin herkent, ben je een kunstenaar.  Je kunt solliciteren bij bedrijven die onderstaande vacature hebben uitstaan (zie KONT05 magazine).

foto Sas Schilten

Ben jij een niet-kunstenaar?

Je bent een brave werknemer die 40 uur per week op kantoor je taken vervult. Net als een hoop collega’s ben je blij als het weekend in zicht is. Dan kun je eindelijk doen wat je écht leuk vindt. Lekker fietsen of iets met muziek, je vrienden zien om te vieren dat je de week hebt overleefd. Want diep van binnen had je liever iets anders gedaan. Misschien droomde je van een creatievere baan maar koos je voor het veilige pad van een kantoorbestaan. Of misschien zie jij jezelf helemaal niet als een creatief persoon maar zou je meer voeldoening uit je werk en leven halen als je meer creatieve vaardigheden had.

Uit onderzoek van YouGov in 2015 (‘37% of British workers think their jobs are meaningless’) bleek dat een groot deel van de Britten hun baan als onzinnig zien; voor henzelf en voor de rest van de samenleving. Vooral wie voor grote bedrijven werkt, riskeert zich een klein radertje in een grote machine te voelen en daarbij uit het oog te verliezen wat het doel is en waarom je daaraan zou bijdragen. Bij sommige banen laten de gestructureerde processen en de gestandaardiseerde werkmethodes weinig tot geen ruimte over voor creativiteit of persoonlijke inbreng. 

Omdat creativiteit hoort bij de menselijke natuur, lijden we wanneer we enkel nog repetitief, gestandaardiseerd werk doen, of wanneer we de betekenis van ons werk niet meer zien. Daarom is het belangrijk om onze creatieve kant te voeden in zowel ons professionele als ons privéleven. 

Met The Walking Fish Academy willen we creativiteit op de werkvloer stimuleren door werknemers aan te moedigen om hun creativiteit te ontwikkelen of her-ontdekken, samen met professionele kunstenaars en artiesten. Benader gerust uw leidinggevende met aanbod. 


KONT05 magazine, 2021, door Sunjoo Lee en Griet Menschaert (curatoren), met bijdragen van diverse kunstenaars en niet-kunstenaars. kontmagazine.nl