1 Lucinda Riley – De zeven zussen (-)
2 Jeroen Brouwers – Cliënt E. Busken (-)
3 Charlie Mackesy – De jongen, de mol, de vos en het paard (1)
4 Nicci French – Wie niet horen wil (-)
5 Ramsey Nasr – De fundamenten (-)
6 Roxane van Iperen – De genocidefax (-)
7 Lale Gül – Ik ga leven (-)
8 Tonke Dragt – De brief voor de koning (-)
9 Irene Valejo – Papyrus (-)
10 A.F.Th. van der Heijden – Stemvorken (-)
Deze lijst is samengesteld op basis van actuele verkoopcijfers van de boekhandels Dominicanen (Maastricht), Gianotten Mutsaers (Tilburg), Grim (Hasselt), Krings (Sittard), Malpertuis (Genk), Van Piere (Eindhoven) en De Tribune (Maastricht).
Nog te vaccineren oudjes
Tien zinnen per dag schreef Jeroen Brouwers aan wat uiteindelijk Cliënt E. Busken werd, het boek dat de Libris Literatuurprijs 2021 won. Hij heeft er naar eigen zeggen vier jaar over gedaan. Op tv liet hij het met vulpen geschreven manuscript zien, een spaghetti van woorden, zinnen, doorhalingen en curieuze strepen op in vreemde vormen gescheurde vellen papier.
Van Mensje van Keulen (‘schrijven is een kwelling, maar niet schrijven is een nog grotere kwelling’) las ik ooit dat ze een productie heeft van één zin per dag, een passende overdrijving om duidelijk te maken dat die kwelling ook nog eens priegelwerk is.
In Cliënt E. Busken komt een in een verpleeghuis opgenomen man aan het woord die volgens de auteur ’ten prooi is aan mist in zijn hoofd, dus haalt hij alles door elkaar’. De gedachten ‘schieten door het hoofd, zonder enige logica, de ene associatie vult de andere aan’.
Brouwers gebruikt de monologue intérieur, een 19e eeuwse vorm waarmee je als oude, blanke schrijver ook in de 21ste eeuw een prijs kunt winnen. Lof voor de jury dus, die het los van modes en straatrumoer heeft aangedurfd dit meesterwerk te bekronen, vast ook vanwege het experimentele karakter van het boek: de virtuoze ongeremdheid.
Nooit eerder won Brouwers (81) de Librisprijs, zoals hij ook vergeefs heeft gewacht op de P.C. Hooftprijs, de moeder der literaire prijzen. Nu was het op het nippertje, want Cliënt E. Busken is toch echt zijn laatste boek.
Hoe zit het dan met de innerlijke noodzaak van de schrijver om te schrijven, vroeg Tonko Dop van Nieuwsuur met gespeelde verbazing. ‘Mijn hoofd is leeg, ik ben met emeritaat’, antwoordde de schrijver, en verwees naar de bijna zeventig boeken die hij heeft geschreven.
Zo ver is generatiegenoot Mensje van Keulen (74) nog lang niet. ‘Blijkbaar val ik nu onder te vaccineren oudjes’, zei ze vorige maand in De Standaard, ‘maar ik hou er nog lang niet mee op, hoor.’ (WS)