Met rugpijn naar de fysio? Je smartphone opladen in een stopcontact? Zó ouderwets! Koop gewoon een slimme jurk. Kledingstukken kunnen licht geven, warmte bieden of je telefoon opladen. Intelligent textiel als troost en pijnstiller.

Een oud, kromgebogen dametje dat traag, maar trefzeker een kopje thee inschenkt. Iets dat minder goed zou lukken zonder het modieuze, kobaltblauwe jasje dat ze draagt. Het jasje met ingebouwde polsbrace biedt een oplossing voor het grootste probleem van braces bij ouderen: het aantrekken ervan. Bij veel handelingen is zo’n stijf ding een belemmering, deze opblaasbare variant loopt leeg als de ondersteuning niet meer nodig is.

Slimme kleding is ‘the latest thing’. Het VPRO-programma Tegenlicht maakte onlangs de documentaire Het grijze goud over de kansen die de vergrijzing biedt. Het modieuze bracejasje laat zien dat de grijze golf een bron van inspiratie is voor modeontwerpers. Met steun van technische universiteiten en bedrijven als Philips experimenteren ze met hulpmiddelen tegen fysiek ongemak en andere in kleding ingebouwde handigheidjes. In de tentoonstelling Traditie ontmoet Toekomst plaatst Museum de Kantfabriek in Horst de hightech mode van het moment tegenover textieltechnieken en traditionele klederdracht.

Vertrekpunt van de tentoonstelling is de verzameling van de 81-jarige Harrie Linskens. Zijn antieke klederdracht is volledig op zijn plek in de voormalige kantfabriek – tot 2006 de laatste nog werkende kantfabriek van Noordwest-Europa. De oude fabriekshal, de stoffige kantklosmachines en de historische documenten die de geschiedenis van Horst vertellen, maken het niet moeilijk om in nostalgie te vervallen. Winkelierszoon Linskens helpt graag een handje. “Als klein jochie zag ik prachtig geklede dames bij ons in de zaak. Dat ruisende stof, het kant, de borduursels… Betoverend.” Wijzend naar een muur vol kanten mutsen: “In eerste instantie verzamelde ik alleen de toeren, maar later ook pelerines, sjaals en sieraden.” Bij elk stuk heeft hij een verhaal. “Die kasjmier sjaals werden oorspronkelijk alleen gemaakt in Engeland. Joséphine de Beauharnais, de echtgenote van keizer Napoleon, was er dol op, maar haar man had de handel met Engeland verboden. Joséphine had daar lak aan, ze smokkelde die sjaals haar paleis binnen.”

Hoe bewonderenswaardig het kanten erfgoed van Linskens ook is, de aandacht wordt vooral getrokken door de serie intelligent textiel die ons een blik in de toekomst toont. Dit is mode die met je meedenkt: naast het jasje met de polsbrace, zien we onder meer een antibacteriële trui, een sjaal die luchtkwaliteit meet en een elegant jurkje met rugverwarming voor een overbelaste ruggengraat.

Voor een herkenbare link met het aloude kantklossen komen we bij de iets frivolere stukken uit, zoals een ‘gekantkloste’ body van thermochroom. Het pikante kledingstuk van Eef Lubbers verandert bij aanraking van kleur. Iets verderop staan de drie Lace Sensor Dresses van Meg Grant en Anja Hertenberg, een subtielere en romantischere uitvoering van slim kant. Op de jurken zijn gedichten geborduurd; in het kant zijn sensoren verweven die bij aanraking een gedicht ten gehore brengen. Saillant detail: de sensoren zitten op plekken die verwijzen naar de inhoud van het gedicht. Bij een gedicht over de pijn die zwaar borduurwerk veroorzaakt, bevinden zich sensoren bij de nek en de pols. Intelligent textiel als troost en pijnstiller.

Behalve nieuwe technieken, legt Traditie ontmoet Toekomst nieuwe werkwijzen bloot. Waar old school modeontwerpers hun creaties achter gesloten deuren maken, werken de nieuwe modetechnologen in een open netwerk van experts. Achter elk ontwerp staat een heel team. Designers, techneuten en textielontwerpers werken onafhankelijk aan meerdere projecten en nemen de opgedane kennis rustig mee naar hun volgende project. Terugkerende namen op de bordjes in Horst zijn die van textieltechnologe Marina Toeters en Loe Feijs, professor aan de TU in Eindhoven. Beiden zijn betrokken bij tal van projecten waaronder de ontwikkeling van de Solar Fiber – een zonnecel in garenvorm waarmee elektriciteit kan worden opgewekt. Dankzij deze fiber kunnen kledingstukken licht geven, warmte bieden of je smartphone opladen.

Geheel in de lijn van alle technologische ontwikkelingen – denk aan Google Glass – brengen modetechnologen ons oplossingen dichtbij het lichaam. Logisch, kleding is tenslotte iets dat we altijd bij ons dragen. Technologie als verlengstuk van de mens. Ideaal.

Toch?

Hoewel de Kantfabriek zich beperkt tot de brave varianten van hightech kleding, borrelen de eindeloze mogelijkheden van mode en technologie als vanzelf op. Digitale T-shirts die via je telefoon je tweets of foto’s op je buik zetten, broeken die je locatie doorgeven of een jurk die verkleurt bij een verhoogde hartslag… Science fiction? Nee hoor, het bestaat al.

Heimelijk verliefd zijn is er niet meer bij. Het is een kwestie van tijd voor de eerste trui met ingebouwde smartphone op de markt komt. Let maar op, onze kleding zal straks net als onze brillen continu informatie verzenden, ontvangen en verwerken. O brave new world, here we come.

Traditie ontmoet Toekomst, van streekdracht naar intelligent textiel. Tot 28 september in Museum de Kantfabriek in Horst. www.museumdekantfabriek.nl