Verhalende films wil hij maken, tijdloos, universeel en liefst met een magisch-realistische component. Als Lucas van Woerkum cinema bij klassieke werken maakt, is lang niet alle muziek geschikt. “Met een symfonie van Beethoven zou ik weinig kunnen.” door Paul van der Steen

Geen Beethoven dus voor Lucas van Woerkum. “De klanken zijn te dwingend en zouden me te veel richting het abstracte dwingen. Stukken die voor ballet zijn gemaakt, lenen zich vaak wel goed voor film. Daarin is ruimte gelaten voor visuele componenten.”
Daphnis et Chloé, Ravels muzikale bewerking van een Grieks liefdesverhaal uit de tweede eeuw, dus wel. De film die Van Woerkum erbij maakte, verplaatst de romance naar deze tijd en voegt een verrassende extra laag toe. Het ensemble gaat dit najaar in première tijdens uitvoeringen met de philharmonie zuidnederland.

Van Woerkum levert geen werken af waar gezelschappen zich maar aan hebben aan te passen. Ze worden niet ‘gedegradeerd’ tot filmorkest. Tijdens uitvoeringen is de cineast (met een achtergrond als hoornist) een soort extra musicus. “Ik pas me aan de uitvoering aan. Met technische hulpmiddelen kan ik de beelden aanpassen, versnellen en vertragen.”
Eerder maakte hij al films gebaseerd op Het dodeneiland van Rachmaninov en op Stravinsky’s Vuurvogel. Van Woerkums bewerkingen van Berlioz’ Symphonie fantastique en Mahlers Das klagende Lied zitten in de pijplijn. Zo ontstaat een oeuvre waarmee hij als solist de wereld over kan.

Zijn werk vraagt om een bepaald slag acteurs. “De mensen met wie ik werk moeten filmervaring hebben. Spelen in het theater vraagt extravertie, het publiek tot op de achterste rij bereiken. Bij mij moet het nog subtieler dan normaal in de film. Omdat het beeld niet zo dwingend mag worden, dat de muziek alleen nog maar ondersteunend is. Het betekent dat ik op de set zelfs zeer ervaren acteurs als Gijs Scholten van Asschat vraag om “nog minder” en “nog kleiner”.

Zelf wordt Van Woerkum tijdens de uitvoeringen als een soort solist onderdeel van de orkesten waar hij te gast is. Soms dient hij zich volledig aan te passen aan de visies daar, op andere plekken heeft hij wel degelijk inbreng. “In China lacht de dirigent je gewoon uit, als je met verzoeken komt. Toen ik laatst Firebird met de BBC Symphony Orchestra uitvoerde, zei de dirigent aan het begin van de repetities tegen de musici dat hij het wilde benaderen als de uitvoering van een opera. Dat is fijn werken. Dan kan ik bijvoorbeeld vragen of er tussen maat 43 en 46 wat langzamer gespeeld kan worden.”

Daphnis et Chloë. Op 29 september in Theater aan het Vrijthof Maastricht. Op 30 september en 1 oktober in Muziekgebouw Eindhoven.
philharmoniezuidnederland.nl