En ineens viel Odapark buiten de subsidieboot. Een verrassing? Niet voor wie weet heeft van de bestuurlijke en organisatorische crisis bij het kunstencentrum.

Als er ergens een schrijnend tekort aan alarmbellen is, dan wel in de cultuur. Het virus dan wel de maatregelen daartegen lijken de sector de das om te doen. Vooral bij de artiesten, de makers en het ondersteunend personeel  is de ellende niet te overzien.

Acht jaar geleden haalde Halbe Zijlstra ruim 200 miljoen weg bij de sector, waardoor nu ongeveer de helft van de werknemers in de cultuur zzp’er is. Door corona komt die groep opnieuw in de problemen, de armoedegrens is niet ver meer weg.

Maar komt het wel door corona? Of heeft de methode Zijlstra school gemaakt en is de cultuur zo’n sector waarin je als politicus en bestuurder risicoloos kunt snijden? Zijlstra heeft de kunsten geridiculiseerd, en al is hij zelf van het toneel verdwenen, hij heeft een leger van volgelingen gerekruteerd. Al eens, behalve minister Van Engelshoven, een politicus gezien die het wil opnemen voor kunst en cultuur?

‘De gordijntjes in het provinciehuis gingen niet eens opzij.’

Het probleem zit dieper. In de provincie Noord-Brabant, waar na een dagje trekkerterreur een politieke crisis uitbrak en het college van GS werd vervangen, is de portefeuille kunst en cultuur afgeschaft (het valt nu onder vrije tijd) en het budget gehalveerd. De sector trok niet met tractoren naar het provinciehuis, maar legde er een hoop lege stoelen neer. De gordijntjes in het provinciehuis gingen niet eens opzij.

Treurnis troef in corona-heartland – maar de crisis in de cultuur komt niet door het virus.

In Maastricht, de stad die nog maar een handvol jaar geleden ronkte van ambitie om het cultuuraanbod te verbreden en verdiepen, zijn na  het Culturele Hoofdstad-echec de neuzen 180 graden gedraaid. De Vrijthof-optredens van André, de verprutste Songfestival-miljoenen en de jaarlijkse UFO van kunstbeurs Tefaf  – dat is het wel zo’n beetje. De rest is leeggezogen en verschrompeld. En nee, de verschraling heeft niets met corona van doen, maar met beleid.  (NB Het Bonnefanten is niet van de stad, maar van de provincie.)

‘Trefwoorden in de toelichting: verdere verschraling van de kwaliteit en te weinig geld.’

Over de provincie gesproken. Afgelopen week werden de contouren duidelijk van het provinciaal cultuurlandschap in de jaren 21-24. Trefwoorden in de toelichting van de adviserende Cultuurtank: verdere verschraling van de kwaliteit en te weinig geld. Het is een trend die ook elders zichtbaar is en was, ook vóór corona ons land aandeed.

Opvallende slachtoffers in het advies: de streep door de ‘A-status’ van de Nederlandse Dansdagen, Bureau Europa (architectuur) in Maastricht en Odapark Venray, centrum voor hedendaagse kunst. Over Odapark zullen de insiders niet verbaasd zijn. Bestuurlijk en organisatorisch is het er een chaos. Werknemers worden tegen elkaar uitgespeeld, vrijwilligers haken af, het bestuur verliest zich in onverkwikkelijke rechtszaken tegen de vorige curator – weggepest omdat ze vasthield aan haar artistieke keuzes. Waarmee ze de afgelopen tien jaar niet alleen succesvol was in de programmering, maar er ook voor zorgde dat Odapark in de beoordelingen met een A-status tussen de beste Limburgse kunstpodia zat.

Dat is nu dus voorbij. En ook hier treft corona geen enkele schuld.

WIDO SMEETS