De Floriade 2012 is veel meer dan een bloemetjesbeurs voor senioren. Duurzaamheid is het toverwoord en de Noord-Limburgse economie moet een boost krijgen met een businesspark als katalysator. Ongemerkt is de bezoeker de verkenner van die belofte, aan de hand van een spectaculaire theatershow die ondanks de slechte vooruitzichtgen toch een happy end heeft.

‘Beleef het theater van de natuur’ is de slogan van de Wereldtuinbouwexpo, zoals de Floriade officieel heet. Met steeds een tussenstop van tien jaar valt na Rotterdam, Amsterdam, Zoetermeer en Haarlemmermeer nu de eer te beurt aan Venlo. In het cultuuronderdeel van het programma zou je de slogan kunnen omkeren: ‘Beleef de natuur van het theater’.

Podiumkunsten hebben een prominente rol, veel meer dan de beeldende kunsten tijdens de vorige edities. Bij Floriade 2012 is onder auspiciën van artistiek directeur Loek Sijbers een switch gemaakt van tentoonstelling naar entertainment. Omdat de tijd erom vraagt: we willen meer en meer vermaakt worden. En omdat kunst een plek moet hebben midden in de samenleving. Tal van Limburgse cultuurhuizen leveren een bijdrage: van het LSO tot theaterwerkplaats Huis van Bourgondië. Sinds de bezuinigingen in de culturele sector balanceren ze op het randje van overleven, maar de Floriade is niet het podium voor symboolpolitiek. Deze tentoonstelling wil een opmaat zijn naar betere tijden.

In een spectaculaire voorstelling vertelt de openingsshow het verhaal van de vroege prehistorie tot de teloorgang van de wereld. De voortijdse jagers en verzamelaars wisselden op enig moment hun nomadisch bestaan in voor een vaste plek. Ze vestigden zich, bewerkten de grond waar ze leefden en begonnen ruilhandel. Hun actieradius werd gaandeweg groter, handel met de buren werd handel met de buurt, de regio, het land en tenslotte de wereld. Uiteindelijk groeit de handel en productie de mens boven het hoofd: de aarde wordt voller en vervuilt, grondstoffen raken uitgeput, er ontstaat voedseltekort en na oorlog en ziekte stevenen we af op de Apocalyps.

Hoe breng je zo’n concept tot uitdrukking in een theatershow? Cees Rullens, in 2010 regisseur van de Passiespelen in Tegelen, kiest voor muziek en beeldtaal om het verhaal te vertellen. In een up-tempo aanpak: de show opent met trompetgeschal, pauken en paarden. Pony’s en Friezen zijn als verkenners van een tijdsbeeld, want de Noord-Limburgse cultuurhistorie komt in minder dan een uur voorbij: van de Romeinse tijd via de Middeleeuwen naar Napoleon die volgens de overlevering te paard door de straten van Venlo trok.

Het is nogal een operatie, zo’n theatershow met vijfhonderd amateurspelers, tweehonderdvijftig professionals, honderdvijftig koorzangers, honderd koperblazers, gildes en schutterijen. Rullens: “Oh mijn god, dat is een hele zwik maar wel leuk. En functioneel: op het moment dat het erg druk wordt op het toneel, wordt het een zooitje. Dan klapt de boel in elkaar.” Tien minuten lang, op muziek van De tovenaarsleerling van Paul Dukas loopt het helemaal uit de klauwen. In stijl, want het is wel theater, en ziedaar: de wereld gaat ten onder. De catastrofe eindigt met een lied gezongen door een 11-jarig meisje naar het gedicht De waterlelie van Frederik van Eeden:

“Nu rust zij peinzend op het watervlak

en wenscht niet meer . . . .”.

Het is het verhaal van onze huidige crisis: de keerzijde van het kapitalisme. Voor sommigen, ingegeven door een Aztekenkalender, gaat de wereld eind 2012 voor eens en voor altijd ten onder. Maar voor het zo ver is: als het aan de Floriade ligt, worden we dit voorjaar nog wakker in een andere wereld. De verwachte twee miljoen bezoekers krijgen de primeur van die Nieuwe Wereld in vijf thema’s aangeleverd, verspreid over 66 hectare park en bos. Het is een wereld waarin we de rijkdom eerlijk verdelen en zo min mogelijk verkwisten. Waar massale transporten overbodig zijn, omdat we producten van dichtbij halen. Waarom lychees uit Zuid-Afrika terwijl appels van eigen bodem ook lekker zijn? Een wereld waarin de mens weer beseft onderdeel te zijn van de natuur, en zich voegt naar de seizoenen. Zodat je in de zomer tuinbonen of komkommer eet, in de winter aardappels met andijvie. Het zal nog niet meevallen als je door veertig landen uit de hele wereld wordt verleid met de meeste exotische, culinaire uitstapjes.

Wat zal er na de Floriade overblijven, kortom hoever reikt de hier gepredikte duurzaamheid? Zal de bezoeker zijn leven anders gaan inrichten? Zal hij de amper van elkaar te onderscheiden supermarkten links laten liggen en voortaan een ommetje maken om eerlijke producten te halen bij de boer? Of heeft hij bij Floriade 2012 een leuke dag gehad en gaat hij daarna weer over tot de orde van de dag?

De provincie Limburg wil hier inzetten op een kennispark voor bedrijven. In deze tijden van economische tegenspoed lijkt het Venlo ook nog te lukken om kantoren te verhuren: wie nog een plekje wil in de indrukwekkende Innovatoren van architect Jo Coenen moet snel zijn. Deze hagelwitte toegangspoort tot de Floriade, een tot in de verre omgeving zichtbare landmark, is voor Venlo nu al wat de Euromast is voor Rotterdam. Villa Flora, de meest ecologische kas ter wereld, die computergestuurd zijn eigen warmte regelt en zijn eigen energie opwekt heeft een beoogde toekomst heeft internationaal expocentrum op het gebied van ecologie, wetenschap en vermaak. Trekpleister voor nieuwsgierigen van alle leeftijden of voor gezinnen die hun kinderen meer willen geven dan een rondje op de glijbaan van Centerparcs.

De ambities van de Floriade liggen hoog en ja, de openingsshow kent tóch een happy end. Als Moeder Aarde van zes meter hoog uit het water verrijst, komt de Nieuwe Wereld in de gedaante van musicalster Chantal Janzen ons tegemoet. Zo opent Floriade haar deuren:

“Rijzend uit donker-koelen vijvergrond,
heeft zij het licht gevonden en ontsloot
toen blij het gouden hart.”