De expositie Augustine, in liefde en leed is het verhaal van de tragische liefde van de Antwerpse kunstenaar Eugeen Van Mieghem (1875-1930) voor Augustine Pautre. Stapelgek is Eugeen op zijn lief. Ze trouwen in 1902 en Eugeen legt haar vast in een reeks tekeningen. Augustine wandelend, in de haven, zwanger en als moeder met haar in 1903 geboren zoontje op de arm. Tekeningen in pastel en krijt, liefdevol gemaakt.

Breed hebben ze het niet, de twee. De familie van Eugeen is tegen het huwelijk en trekt de toelage aan de kunstenaar in. Volgens Van Mieghem-kenner Erwin Joos omdat Augustine als prostituee had gewerkt en naakt poseerde, voor haar man.

Al snel slaat het noodlot toe. Augustine loopt een besmetting op en krijgt tbc. Van Mieghem blijft haar tekenen. Augustine ziek zijn tekeningen van zijn vrouw op haar ziekbed. Aanvankelijk nog elegant gekleed, daarna worden de tekeningen rauwer en somberder. Hij schets haar invallende gezicht, de wanhoop in haar blik. Om haar zoon niet te besmetten vertrekt ze eind 1904 naar haar moeder in Brussel waar ze in het voorjaar van 1905 sterft, 24 jaar jong. Haar man Eugeen blijft in wanhoop achter. 

Eugeen Van Mieghem, Augustine ziek te bed, 1905, privé-collectie

De tekeningen van Augustine zijn pas vrij laat ontdekt; midden jaren negentig stelde Erwin Joos definitief vast dat de tekeningen van Van Mieghem waren. De zeventig tekeningen die nu te zien zijn in Museum De Reede in Antwerpen vormen een indrukwekkend eerbetoon aan de eerste echtgenote van de schilder. Ze geven ook een goed beeld van de ontwikkeling van Van Mieghem die zich hier schatplichtig toont aan Munch, Rembrandt en Toulouse-Lautrec.

Een bezoek aan De Reede is uitstekend te combineren met het aan Van Mieghem gewijde museum dat precies één deur verder zit. Het meest bekend is de Antwerpse kunstenaar van zijn portretten van Europese joden die vanuit Antwerpen naar de VS vertrokken. Zijn moeder had een café tegenover de loodsen van de Red Star Line waar de emigranten zich inscheepten. Van Mieghem wist de ellende treffend weer te geven.

De laatste jaren neemt de belangstelling voor met name dat werk toe. Joodse musea in Amsterdam, Praag en Budapest exposeerden zijn werk. Joos en de Van Mieghem stichting brachten vorige maand een Engelstalig boek uit dat uitgebreid ingaat op de rol van Van Mieghem als getuige van de joodse emigratiegolf.  

Eugeen Van Mieghem, Augustine in liefde en leed. Van 16.9 t/m 16.1 in Museum De Reede in Antwerpen. museum-dereede.com