Brabant heeft genoeg zand om je kop in te steken. Zeker als het om vluchtelingen gaat. Maar de ploeg van Het Zuidelijk Toneel die Achttien maakt, kiest voor het ongemakkelijke verhaal. Gesprek met acteur Angelo Schuurmans. door Eric Alink
Hij komt uit Oss. Treurige industrieterreinen, drugshandelende kampers en – kroon op de citymarketing – xenofobe incidenten. Toch vluchten er meer mensen heen dan vandaan. Acteur Angelo Schuurmans (Oss, 1985) verwelkomt nieuwkomers. Zestien jaar leefde hij zelf elders: Amsterdam, Los Angeles, Melbourne. De vluchtelingencrisis van 2015 raakte hem diep. Hij reisde met een koffer winterjassen naar een kamp op Leros. “Is Holland okay?”, vroeg een Syrische man. “Then I want to go there!” Angelo wilde niet met lege handen staan. Hij werd grondlegger van Stichting Thuis in Oss.
In het begin was 32 uur politiebewaking nodig. Dat is voorbij. “Langzaam kantelt het negatieve beeld over Oss en nieuwkomers”, zegt Angelo. Eieren? Ze breken niet langer op ramen van nieuwkomers, maar daar waar het hoort: in keukens. Zoals in Huis van Damascus, het lokale pop up restaurant in de lente van 2018. “In zes weken trokken we 2.200 bezoekers”, zegt hij trots.
Maar kan empathie grenzeloos zijn? Deze indringende vraag onderzoekt Het Zuidelijk Toneel in de voorstelling Achttien. Regisseur Bram Jansen en de vier spelers interviewden achttien betrokkenen bij migratie. Van minderjarige vluchtelingen tot IND’ers, rechters en hulpverleners. Ook ome Sjaak en tante Jolanda spraken vrijuit. De Ossenaren, familie van Angelo, stemmen PVV. Nou ja, zolang het nog duurt: “Want eigenlijk vinden ze dat Wilders niks klaar heeft gespeeld.”
foto: Simone Michielsen
Nederland weet slecht raad met nieuwkomers, zien de makers van Achttien. “De integratie van Marokkaanse en Turkse gastarbeiders is niet goed gelukt. Het migratievraagstuk kent amper beleid, louter emoties. Rechts wil enkel de grenzen dicht. Links ontbreekt het aan visie.” Ook zelf beleefde hij een verandering. “Vier jaar geleden scoorde ik tien op de Schaal van Empathie. Het maximum, in de knuffeltijd. Nu zit ik op zes.”
Angelo spreekt redelijk Arabisch, heeft veel Syrische vrienden. “Met een van hen – ik ben homoseksueel – heb ik ook een relatie gehad. Maar de ongemakkelijke vragen en dilemma’s zijn gebleven. Over islam, vrouwenrechten en homoseksualiteit. Over IS-kinderen. Over een man uit Afrika die je aanwijsbaar hoort liegen. Dat komt in Achttien aan bod.”
Grondstof in overvloed: eigen belevenissen, boeken – van Paul Scheffer en Rutger Bregman tot Bruno Latour – en een wand met honderden post-it-teksten van de makers. Drie daarvan: ‘Man in plastic’, ‘Mag een vluchteling op vakantie?’ en ‘No room for doubt’. Of Angelo’s score op de Schaal van Empathie nog wijzigt? Aarzelend, maar met glimlach: ‘Het gaat weer richting zeven.”
Achttien door Het Zuidelijk Toneel. Op 27 februari in Pand P Eindhoven, op 28 februari in Verkadefabriek Den Bosch, op 5 maart in De Groene Engel Oss. hzt.nl
