Hij kan eindeloos animaties blijven kijken, zijn favoriete boek lezen en herlezen en is al twintig jaar fan van een en dezelfde band. Enige monomanie is Bart Smout niet vreemd. “Als ik muziek opzet tijdens het schrijven, dan is het dit.”

Muziek

“Sinds de jaren negentig ben ik een enorme fan van Earth, een Amerikaanse band die voornamelijk uit gitarist Dylan Carlson bestaat. Ik ben een trouwe bezoeker van platenzaak Sounds in Tilburg en daar heb ik hem ontdekt. Instrumentale muziek, een beetje zoals Ennio Morricone, maar dan met een hoofdrol voor Carlsons gitaar. Als ik muziek opzet tijdens het schrijven, dan is het dit, heel monomaan op repeat.”

“Het album Galibier van Mathijs Leeuwis vind ik ook prachtig. Hij zat eerst in het genre singer-songwriter, kocht op een dag een pedal steel-gitaar en gooide het roer radicaal om. Moedig vind ik dat. Mathijs laat zich inspireren door de lange wielertochten die hij maakt. Ieder nummer is een landschap op zich waar je als luisteraar doorheen trekt. Soms lieflijk, dan weer grillig of heel weids. Niet in de laatste plaats noem ik Björn van der Doelen, voormalig PSV-voetballer en nu singer-songwriter die mij muzikaal begeleidt bij mijn boekpresentaties. Ik was een keer bij zijn optreden en ik vond het zó mooi. Na het concert ben ik op hem afgestapt en sindsdien zijn we vrienden.”

Boek

“De vreemdeling van Albert Camus was voor mij bepalend. Voor het eerst las ik een boek dat zo helder, eenvoudig en tegelijkertijd krachtig is in taalgebruik. Het is ook het eerste boek dat ik las waarin de absurditeit van het bestaan zo haarfijn wordt neergezet. Het verhaal gaat over een man die op een zinderend hete zomerdag – de hitte is een soort tweede hoofdpersoon – op het strand een andere man doodschiet. Zomaar. Hij moet zich voor die daad verantwoorden maar komt niet tot een zinnig antwoord. Ik vond dat echt een eye-opener. We leven in een wereld die logische verklaringen vraagt voor alles wat wij doen maar die je niet altijd kunt geven. Het geeft ook het onvermogen van onze moderne tijd weer om met het noodlot om te gaan. Alles moet controleerbaar en beheersbaar zijn.”

“Mijn nieuwe boek speelt ook met deze thema’s. Een monstertruck raakt tijdens een demonstratie van koers en rijdt vijf toeschouwers dood. Een defect in de remmen, blijkt later. Daarmee is de zaak af, denk je dan. Maar zo simpel ligt het niet.”

Bart Smout (Tilburg, 1983) is schrijver en publicist. Zijn nieuwe boek De geboorte van schuld is net verschenen bij uitgeverij De Geus. Hij is hoofdredacteur van het Tilburgse universiteitsblad Univers.

Film

“Ik was behoorlijk onder de indruk van Drive van de Deense regisseur Nicolas Winding Refn. Na deze film heb ik ook ander werk van hem gekeken. Qua setting en gebruik van geweld doet hij mij denken aan Quentin Tarantino, maar de ironie is afwezig. Dat voelde voor mij als een aangename breuk met het Tarantino-tijdperk. Het werd weer ernstig en poëtisch. Stijl en sfeer dicteren de film. Wat mij ook aanspreekt is de beginscene, met een bankoverval en vluchtscene in de auto. Hier speelt hij een echt spel met de regels van het genre. De scene is namelijk allesbehalve spectaculair: de overvaller rijdt heel traag weg om niet opgemerkt te worden. De verwachtingen die je bij zo’n soort film hebt, worden meteen doorbroken. Ik vond het leuk om dat ook in mijn boek te doen. Het verhaal kent een thrillerachtige opzet maar het is geen thriller. Er wordt gezocht naar een dader – maar is die er wel?”

Kunst

“In de zomervakantie ben ik naar het museum van de Belgische schilder Paul Delvaux geweest, in Sint-Idesbald, vlak bij de Franse grens. Zijn werk lijkt surrealistisch maar tegen dat etiket heeft hij zich altijd verzet. Zijn werk is vervreemdend en heeft een volstrekt eigen en raadselachtige beeldtaal. Je kunt er net niet bij. Dat ongrijpbare vind ik fascinerend. Ik heb nooit eerder iets gezien dat zo dicht bij mijn gevoel van een droom komt.”

“Iets dichter bij huis ben ik helemaal weg van de Bredase schilder Pascal Bastiaenen. In zijn werk zit altijd een sociaal, maatschappijkritisch commentaar. Neem zijn schilderij met de in een gouden warmhouddeken gewikkelde drenkeling uit de serie Gelukzoekers. Een snijdend commentaar op het vluchtelingendrama op de Middellandse Zee. Het is heel realistisch geschilderd, met oog voor textuur zoals de oude Hollandse schilders dat hadden. Tegelijkertijd is het hallucinant en beklemmend actueel.”

Animaties

“Ik heb een enorm zwak voor animaties. Daar gebeuren heel vernieuwende dingen in. Animaties krijgen niet de erkenning die ze moeten krijgen, ze worden al snel weggezet als kinderfilms. Maar er zitten zoveel vrijheden in. Je bent op geen enkele manier gebonden aan de kaders van de realiteit, echt alles kun je weergeven. Iedere avond voor het slapen gaan kijk ik wel even een aflevering van Adventure Time. Daarin zit een soort Barbapapa-achtige hippiehond die prachtig Beethoven kan spelen op viool. Kijk, dat vind ik een goede zaak.”