Als matige boekenlezer zag acteur Daan van Dijsseldonk er een beetje tegenop, maar The Great Gatsby móest natuurlijk gelezen worden voor de rol waar hij,  tot corona, even mee op de planken stond. Het viel alleszins mee. En het boek is beter dan de film.

Neem je genoegens serieus

THEATER _’Een van de eerste keren dat ik naar het theater ging was rond 2003, de tijd dat Johan Simons nog in Eindhoven zat. Het was een reprisejaar met al zijn beste voorstellingen van de tien jaar ervoor. Ik heb ze allemaal gezien. Wat mij erg is bijgebleven is de Leenane Trilogie door Zuidelijk Toneel Hollandia en Toneelhuis, geschreven door Martin McDonagh, ook de regisseur van de film Three Billboards Outside Ebbing, Missouri. Het is een trilogie over een Iers dorp dat nu eens niet over koningen en vazallen gaat maar over doodgewone boeren. In mijn herinnering duurde die voorstelling uren en Fedja van Huêt en Wim Opbrouck gooiden hun hele fysiek in de voorstelling. Waanzinnig spel, heel rauw en heftig, ook doordat het in het zand werd gespeeld.

Later, op de toneelschool in Maastricht, ik zat in het selectiejaar en was nog verre van aangenomen, moest ik in laatste blok de Leenane Trilogie spelen. Ik was een van de weinigen die de voorstelling met Fedja van Huêt had gezien. Het hielp mij om het niet binnen de lijntjes te kleuren en het maakte dat ik werd aangenomen. De cirkel was rond.’

BOEKEN _ ‘The Great Gatsby natuurlijk. Als je dit onderwerp aanroert, begint iedereen over de film met Leonardo DiCaprio. Jammer, de film is best oké maar niet super. Niet te vergelijken met het boek, terwijl ik toch geen lezer ben. Oud, saai en een dikke pil, dacht ik aanvankelijk. Maar ik vond het prachtig. Dat komt vooral door het vertelperspectief. Ik speelde in de voorstelling Nick Carraway, de ik-persoon in het boek. De manier waarop hij reflecteert op de wereld van weelde en overdaad. Eerst is hij daardoor gegrepen, daarna keert hij zich ervan af. De gruwelijke onverschilligheid van de mensen met geld is zo mooi beschreven. En de hele tijd krijg je niet echt de vinger gelegd op de persoon Gatsby. Wie is hij? Wat is er met die man? Op het einde valt alles met terugwerkende kracht op zijn plek. Dat probeerden we op het toneel ook over te brengen.’

FILM _ ‘Ik ben meer filmliefhebber dan boekenlezer. Als mijn vrouw vriendinnen op bezoek heeft, neem ik mijn toevlucht tot de bioscoop. Arrival is een sciencefictionfilm waarin ruimteschepen naar de aarde komen en daar boven blijven hangen. Paniek alom. Een professor linguïstiek maakt contact met de aliens en onderzoekt hoe ze met hen kan communiceren. Uiteindelijk lukt het haar een gemeenschappelijke taal te vinden. Eigenlijk is het niet uit te leggen wat deze film zo bijzonder maakt als je ’m niet gezien hebt, maar mij heeft het in ieder geval enorm geraakt. De sfeer, de verhaalopbouw, en de boodschap dat communicatie zo belangrijk is. Zeker in deze tijd, waarin we echt wel meer mogen luisteren naar en leren van elkaar.’

Daan van Dijsseldonk (Valkenswaard, 1986) speelde tot de coronacrisis in The Great Gatsby van Toneelgroep Maastricht. In zijn woonplaats Den Haag heeft hij met zijn vrouw, actrice Roos Eijmers, een eigen theatergezelschap: Firma MES.

ARCHITECTUUR _ ‘Mijn vrouw en ik zouden graag het huis van Charles en Ray Eames in Los Angeles copypasten. Tijdloos, een beetje blokkendoos- en Mondriaanachtig met veel glas en staal. Waar dit designerechtpaar mij vooral inspireert is hoe belangrijk een plek is om te zijn, waar je woont en leeft, en je rust vindt. Sinds anderhalf jaar hebben we zo’n huis, in Den Haag, na lang zoeken. Een huis met veel licht en waar ik dankzij mijn zoontje, die vroeg wakker wordt, de zon zie opkomen. Dat zag ik vroeger nooit. Het geeft mij energie en zin om de dag te beginnen. Onder het mom van ‘take your pleasures seriously’: je hoeft niet spaarzaam om te gaan met de dingen waar je van geniet.’

PODCAST _ ‘De podcast was een geschenk toen ik veel in de auto zat op weg naar Maastricht. Serial, daar begin je mee, de maatstaf voor alle andere podcasts. Serial is een klassiek verhaal. Een jongen wordt veroordeeld voor de moord op een scholier, maar hij zegt onschuldig te zijn. Een onderzoeksjournaliste gaat uitpluizen hoe het zit in deze zaak die aan alle kanten rammelt.

Met ons theatergezelschap Firma MES maken wij ook documentaire-achtige voorstellingen over levensechte zaken. Zoals over de 17-jarige jongen die in 2013 werd doodgeschoten op het station in Den Haag. We zijn in het politiedossier gedoken en dan lees je twintig versies over hetzelfde verhaal, allemaal vanuit andere perspectieven en herinneringen, misschien wel met verzinsels. Dat gebeurt ook in de podcast. Moeilijk om dit soort zaken juridisch hard te maken, maar ook interessant wat geheugen en herinnering met mensen doet.’

ADRIENNE PETERS