In joggingbroek en gebreide sjaal wandelt Frank Lammers het Amsterdamse café Frankendael binnen. Rust, tijd, aandacht, daar praten we over. Hij zou best op Terschelling willen wonen. “Je kunt het menneke wel uit het dorp halen, maar het dorp niet…” Juist. Ander thema: de mens. Hij is geen fan. “Al mijn werk gaat over de onvolmaaktheid van de mens.” Opgetekend door Annemarie Staaks

Muziek

“Ik ben goed opgevoed, maar in cultureel opzicht niet. Godzijdank had ik een oudere broer. Van hem pikte ik platen van Pink Floyd, Santana, van alles. Ik luister graag naar muziek uit de seventies vanwege de basgitaar. Die zit tegenwoordig nogal in de verdrukking, helaas. Het liefst word ik verrast door muziek die ik nog niet ken. Zo maakte ik onlangs met Ko van den Bosch en Wouter Planteijdt een show rond Captain Beefheart. Wat die man heeft betekend voor de muziek! Hij gooide toon- en maatsoorten door elkaar, een openbaring, ook voor mij. Na Beefheart is alle muziek saai. Na hem vind ik als zanger niks meer ingewikkeld.”

Boeken

“Als ik mijn vrouw, schrijfster Eva Posthuma de Boer, niet noem, krijg ik ruzie. Grapje, ik vind haar werk echt goed. Trouwens, haar boek Ica (2015) kreeg in De Limburger een positieve recensie. Zelf lees ik nu De wereld van De Wachter van de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter. Hij probeert deze tijd van digitalisering en terrorismedreiging te duiden. We zijn onze identiteit kwijt en er is weinig saamhorigheid, iedereen is alleen met zichzelf bezig. Of met zijn telefoontje. Met krijgen, niet met geven. De Wachter zoekt uit hoe we weer écht kunnen samenleven. Ik zeg: allemaal lezen dat boek! Overigens heb ik hem ook horen spreken: zo’n mooie zinnen, zo rustig. Daar werd ik echt gelukkig van.”

Film

“Once Upon a Time in the West blijft mijn all time favourite. Een andere te gekke western: The Hateful Eight van Quentin Tarantino. Lekker eigenwijs, gedraaid op 70 mm film en heel traag. Ik hoop dat die traagheid terugkomt. Elke film langer dan 2,5 uur heeft mijn zegening! Films die de tijd nemen om een verhaal te vertellen zijn een verademing in onze hapsnapcultuur. Grote bioscopen nemen in dat opzicht geen verantwoordelijkheid, ze programmeren alleen voor de massa. Dus draaien we maar weer The Fast and the Furious 8. Mensen, kom in opstand: wij willen inhoud! Pas heb ik ook Brimstone gezien. Erg goed en pikzwart. Dat sombere mensbeeld deel ik wel met regisseur Martin Koolhoven. Al mijn werk gaat over de onvolmaaktheid van de mens. We zouden meer moeite moeten doen om elkaar te begrijpen, ook elkaars slechte kanten.”

Theater

“Ik vrees dat voor theater hetzelfde geldt als voor de bioscopen. Als ze moeten kiezen tussen cabaret of een toneelstuk, wordt het cabaret. Programmeer ook onbekendere voorstellingen, verras me. Zo kwam ik ooit uit bij Iets op Bach, een abstracte dansvoorstelling van Les Ballets C de la B, het avantgardistisch dansgezelschap van choreograaf Alain Platel. Op live uitgevoerde muziek van Bach, prachtig. Op een bepaald moment kwam er een meisje op een klein fietsje voorbij, een klap in mijn gezicht. Ik was echt ontroerd door die voorstelling, ook omdat ik geen idee had wat me te wachten stond.”

Beeldende kunst

Acteur en regisseur Frank Lammers (Mierlo, 1972) speelde hij in tientallen series en films, waaronder Nachtrit (2006), een rol waarvoor hij een Gouden Kalf kreeg, Rundskop (2011) en Michiel de Ruyter (2015). Hij kreeg landelijke bekendheid met zijn Jumbo-reclames.

“Vroeger maakte moderne kunst me boos. Uit rebellie heb ik wel eens kunst verplaatst in een museum. Nu ik ouder word, begrijp ik het beter. Onlangs was ik bij Museum Voorlinden, een mooi gebouw. Het tentoongestelde is zorgvuldig samengesteld, waardoor je het werk makkelijker tot je kunt nemen. Dat grote, levensechte beeld van die man en vrouw van Ron Mueck vond ik te gek. En dan ergens in de hoek twee van die kleine muizenliftjes. Dat is toch humor? Daar hou ik van. Abstracte kunst? Toen Malevitsj zijn Zwart Vierkant schilderde, was dat voor hem een nulpunt. Pas als je alle grenzen hebt opgezocht, kun je weer opnieuw beginnen. Ik snap het wel, zeker nu ik Captain Beefheart heb bestudeerd, hij deed iets soortgelijks in de muziek.”

Internet

“Ik heb ervoor gewaarschuwd. Iedereen zit de hele dag op een schermpje te kijken. De mens is een taalloos wezen geworden dat met duimpjes duidelijk maakt wat hij bedoelt. We proppen alles in 140 tekens. Ik zie het bij mijn kinderen, als je niet uitkijkt, zitten ze alleen nog maar op zo’n ding te turen. Ook in de auto of de trein. Dan zeg ik: kijk eens naar buiten, man. Op cultureel vlak is het een probleem. Mensen filmen een heel optreden om het online te zetten. Dat is het nieuwe beleven. Kinderen kunnen amper een half uur de aandacht vasthouden en makers passen zich daar op aan: het moet allemaal sneller. Nee dus.”