De voorkeur van… Janine Dijkmeijer

loopt hij rond in het Amazonegebied en belt met zijn dochtertje in Engeland. Het publiek heeft een koptelefoon en op het toneel staat een microfoon in de vorm van een hoofd. Er is nauwelijks decor maar je hebt het gevoel dat je midden in het oerwoud zit. Met minimale theatermiddelen creëert hij maximaal bereik. We hebben het hier in het theater veel over inclusiviteit en toegankelijkheid, we zouden zo minstens een keer per maand theater voor blinden moeten maken.’ Dans ‘Heel veel natuurlijk, Pina Bausch, Peeping Tom, The Missing Door van Gabriela Carrizo, maar een voorstelling die nu spontaan bij me opkomt, is het miniatuursprookje Kiss & Cry van de Michèlle Anne De Mey en filmmaker Jaco Van Dormael.  Ik ben ook een filmfan. Op de Dansacademie spijbelde ik vaak om naar Tuschinski te gaan. Ik hou van cross-over tussen film en dans. Niet om dans via film vast te leggen, maar om het gevoel weer te geven. Kiss & Cry lijkt een beetje op poppenspel want ze vertellen een liefdesverhaal tussen vier vingers in een theaterachtige setting à la Dogville. De ideale combinatie van film met dans.’  Boeken ‘Sommige boeken geef ik altijd cadeau. Voor mij zijn het life savers. Bijvoorbeeld Zen Mind, Beginners’s Mind van Shunryu Suzuki. Overal waar je komt, begin je opnieuw, zegt Suzuki. Als een klein kind dus.  Toen ik Creativiteit – over flow, schepping en ontdekking van Mihaly Csikszentmihaly las, dacht ik: wauw, de kunst is dus in je flow te zitten, wat je ook doet. Al heb je maar vijf wortels, dan ga je die met honderd procent intentie bereiden. Dat doe ik natuurlijk niet; ik kan ook chaotisch zijn maar het houdt me in balans. Ik ben geen zenboeddhist, heb wel lang Alexander-techniek gedaan. Dat heeft me enorm geholpen. Die techniek geeft me de rust om te kunnen zeggen: het is ok dat het chaos is.’  Beeldende kunst ‘Agnes Denes legde in Finland de Tree Mountain aan; ze plantte bossen in een soort van gouden ratio, naar de cirkel van Michelangelo. Een andere kunstenaar die me intrigeert is Tony Orrico, net als ik was hij een minimal dancer. Hij gebruikt een langzame choreografie om met stukken houtskool tekeningen op de muur te maken.  Ik was een tijdje assistent bij Fiona Tan; ik ben dol op haar en ze maakt zo’n mooi werk. Haar foto’s brengen mensen zo dichtbij dat je niet anders kunt concluderen dan dat we allemaal hetzelfde zijn. En dat met haar achtergrond: Indonesisch, Chinees, Australisch, westers; het zit allemaal in haar en in haar kunst.  James Turell maakt gaten in plafonds waardoor je de wolken voorbij ziet komen. Ook hij is geboeid door het heelal. Ik heb in Los Santos Hills, San Francisco, New York, Sydney en Auckland gewoond, ik denk dat daar die belangstelling voor de grote wereld vandaan komt.’ Film ‘The Red Shoes uit 1948 van Michael Powell en Emeric Pressburger over een jonge ballerina en haar ervaring met de liefde. Omdat ik gedanst heb, herken ik wel iets van die bezetenheid; je raakt de realiteit een beetje kwijt. Op mijn 37ste ben ik gestopt. Seaspiracy is een Netflix-documentaire over de visserij. Ik eet geen vlees sinds ik een peuter ben. Toen ik danste kreeg ik vitaminegebrek en ben ik zalm gaan eten. Na deze film werd dat veel minder; in Seaspiracy wordt aannemelijk gemaakt dat de visindustrie de grootste oorzaak van onze klimaatcrisis is. Ik voel me heel erg betrokken bij het welzijn van de oceaan en de zeedieren die er leven, vooral de walvissen. Ze worden de dupe van de ecologische ramp die zich voltrekt. In de documentaire Fathom uit 2021 doen twee vrouwelijke biologen onderzoek naar communicatie tussen walvissen, het einde is heel ontroerend.’   Architectuur ‘Ik woon in het nog vrij nieuwe Maankwartier in Heerlen. Als ik hier werk, moet ik hier wonen om de stad te leren begrijpen. Op het station voel ik me een beetje in Amsterdam, de stad waar ik sinds mijn 18de woonde, er gebeurt altijd wel wat. Ik ben net terug uit Manchester, net als Heerlen in zijn ziel een industriestad. Ik wil graag met Factory International in Manchester gaan samenwerken; het gebouw is ontworpen door Ellen van Loon. Ik zie wat ruimte met mensen doet. De Heerlense stadsschouwburg, naar een ontwerp van Frits Peutz, is in de basis waanzinnig mooi, maar het mag wel wat meer open. Het gebouw is qua rode pluche en bankjes nog wat ouderwets; ik wil graag een warmere sfeer en tegelijkertijd het gevoel van ‘less is more’ intact laten.  De schouwburg mag een huis voor de stad zijn. Als je een bruisende stad wil, moet je overvloed voelen. Het lijkt me geweldig om internationaal de aandacht te trekken door zoals in New York een high line van Schunck naar de schouwburg te maken. Waarom? Omdat Heerlen een verstopte goudmijn is. Mensen moeten trots zijn op wat ze hebben en de makers moeten het gevoel hebben dat er wat te doen is.’ Janine Dijkmeijer (Nijmegen, 1963), sinds kort directeur van Parkstad Limburg Theaters in Heerlen/Kerkade, danste tot haar 37e bij onder andere Krisztina de Châtel, Leine en Roebana en Conny Janssen Danst. Daarna was ze directeur van het Nederlands Dans Theater, Het Nationale Ballet en The New Zealand Dance Company. Ze is oprichter van dansfilmfestival Cinedans en beeldend danstheater Nicole Beutler Projects.