Ze is meer een denker dan een showtype, en haar gemoedstoestand is altijd ‘licht bezwaard’. Cabaretière Janneke de Bijl vult haar voorstelling met alledaagse dingen die zij in haar hoofd ingewikkeld maakt. Menselijk ongemak dat dichtbij komt is wat haar raakt.

BOEKEN_ “Nicolien Mizee schrijft over al haar eigen gedoe en ander gezeur, op een grappige manier. Dat komt heel dichtbij. Ze heeft brieven die ze per fax verstuurde aan haar docent scenarioschrijven gebundeld. Haar roman Voor God en de sociale dienst is ook briljant: een werkloze scenarioschrijfster op zoek naar zichzelf, een vrouw die altijd heeft geprobeerd zich aan te passen maar daar op een gegeven moment mee is gestopt. Ik vind het interessant dat zij met haar schijnbare banale gedachten alle conventies omver kan werpen. Waarom moeten mensen werken? Waarom vinden we daar wat van? Ze zet haar personage op zo’n menselijk manier neer dat je denkt: waarom doen we al die aannames? Het niet werken herken ik niet, dat eigenzinnige en doordenken over allerlei dagelijkse dingen wel. Ik schrijf over hoe je doodnormale dingen in je hoofd ingewikkeld kunt maken.”

“Ik ben nu ook de kinderboeken aan het lezen van Joke van Leeuwen. Ik zag een documentaire van haar waaruit bleek dat ze ooit cabaret heeft gedaan. Ik houd niet per se van kinderboeken maar de taal is zo mooi en de gedachten zijn interessant. Neem alleen al de titel Toen mijn vader een struik werd, over een vader die moet vechten in een oorlog. De camouflagehelm is dus de struik op zijn hoofd. Esther Gerritsen roept ook altijd zo’n mooie sfeer op. En ja, haar columns gaan ook lekker allemaal over gedoe.”

KUNST_ “Mijn schilderdocent liet werk zien van Jan Mankes. In museum More in Gorssel zag ik vervolgens zijn tentoonstelling. Sombere kleuren, zelfportretten die niet echt flatteus zijn, altijd een zweem van tragiek. Blijkbaar houd ik van mensen die niet al te gelukkig zijn. Ik kijk graag naar onvermogen en dat je daar dichtbij mag komen. Laatst zag ik de tentoonstelling van Van Gogh en zijn vrienden in Den Bosch. Ik heb de brieven gelezen die hij heeft geschreven aan zijn broer Theo. Nou ja, een aantal, want het is heel tragisch allemaal. Maar de tentoonstelling nuanceerde dit beeld. Hij was socialer dan ik dacht, en niet alleen maar ongelukkig.”

Janneke de Bijl (Rosmalen, 1982) is cabaretière en schrijfster. Ze tourt nu door het land met haar eerste voorstelling Zonder zin kan het ook, op 16 januari is ze in Roosendaal. Vorig jaar verscheen bij Nijgh & Van Ditmar haar boek Pogingen tot zomer. Ze woont met haar vriend in Hilversum.

THEATER_ “Ik ga niet snel naar cabaretvoorstellingen want dan ga ik alles analyseren. Wat mij verraste was Släpstick van Wëreldbänd. Ik ben heel erg van taal en tekst, maar dit is een internationale voorstelling met veel muziek. Heel bijzonder dat je als theatergezelschap zo’n universele voorstelling kunt maken met weinig taal en toch twee uur kunt vullen. Het zit zo goed en strak in elkaar dat het ook echt grappig is.”

“Als ik dan toch naar cabaret ga, dan is het naar de voorrondes van het Amsterdams Kleinkunst Festival. Beginners die het heel anders doen, of lekker rare dingen. Ik vind het heerlijk om de vrijheid te voelen dat het anders kan, dat je nog niet vast zit aan allerlei verwachtingen. Dit jaar zat Meester Alex in de finale van het festival, hij was heel vrij op het podium en deed iets met rap. Dat vond ik heel onverwacht en ik dacht: dat wil ik ook!”

MUZIEK_ “Thuis luister ik weinig naar muziek. Net als film speelt muziek niet echt een grote rol in mijn leven. De laatste tijd luister ik veel naar Lucky Fonz III. Het is kleinkunstachtig en grappig zonder dat het cabaret is. Hij heeft helemaal zijn eigen stijl. Ook weer iets wat kwetsbaar is en waar je als luisteraar heel dichtbij mag komen. Ontwapenend vind ik dat.”

PODCAST_ “Liefdeslessen vind ik zo’n boeiende podcast. Hoe mensen de liefde ervaren en wat ze daarvan leren. Het is misschien niet supergoed maar ik vind het wel fascinerend. Neem die aflevering met Willibrord Frequin: hilarisch maar ook bijna schokkend hoe hij over vrouwen denkt.”

SERIES_ “In 90 Day Fiancé, heel slecht hoor en vreselijk Amerikaans, zit ook weer dat totale onvermogen van mensen. Psychologisch vind ik het interessant hoe mensen zichzelf in relaties en liefde zo enorm voor de gek kunnen houden, maar het kijkt ook gewoon lekker weg.”