Als deze editie van Zuiderlucht verschijnt, is beeldend kunstenaar Mat van der Heijden in Laos, waar hij een maand lesgeeft aan kunststudenten. Zelf woont en werkt hij in Panningen, zeg maar het Laos van Limburg – hij vermoedt dat hij er de enige kunstenaar is. Vanuit zijn atelier stuurt hij niet alleen schilderijen en tekeningen de wereld in, maar ook zogenoemde ‘bits’, digitale observaties over van alles en nog wat. “Het is ook wel een beetje zoeken naar aandacht.”

MUZIEK _ “Er is altijd muziek in mijn atelier als ik werk. Ook als ik met de hond ga lopen heb ik oortjes in. Twintig jaar lang ging ik elk jaar naar Pinkpop en andere poppodia. Sinds mijn tijd aan de kunstacademie in Maastricht is mijn muzikale voorkeur breder geworden. Via de Franse impressionistische schilders kwam ik terecht bij Erik Satie, van Erik Satie bij Reinbert de Leeuw en via Reinbert de Leeuw bij andere hedendaagse Nederlandse componisten. Zo ontwikkelt mijn muzikale voorkeur zich nog steeds. En met Spotify gaat dat heel makkelijk. Nu hoor je het Haagse bandje St. Tropez, laatst gehoord in Nirvana in Lierop, dat draai ik dan weer een poos.”

“Ik ben gevoelig voor muziek, als het binnenkomt kan ik stilvallen. Blue Train van John Coltrane hoor ik al dertig jaar, het verrast me steeds opnieuw. Ik denk dat het door het trage tempo komt, de zwaarte. Coltrane kan hele experimentele muziek maken, maar dat geldt niet voor Blue Train.”

Mat van der Heijden (Panningen, 1964) tekent, schildert, maakt beelden en gedichten en geeft schilderles aan zo’n vijftig amateurkunstenaars uit de omgeving. Hij is getrouwd en heeft drie kinderen.

“Ik ben een fan van Iggy Pop, die volg ik al jaren, ik zag hem ook live. Wat een persoonlijkheid, ik zag laatst nog een hele mooie documentaire over zijn oude band The Stooges. Hij heeft een geweldige stem, is impulsief en gevoelig, hij staat niet voor zichzelf te zingen.”

BOEKEN _ “Ik kan de dingen voor mezelf beter op een rijtje krijgen als ik schrijf of woorden gebruik in mijn werk. Woorden heb ik nodig. Een woord is een beeld. Ik schilder vrij abstract en dan is tekst voor mij een hulpmiddel om makkelijker een relatie te maken met mijn eigen werk. Ik zet verschillende beelden bij elkaar, losse woorden geven daar een lading aan. Ik realiseer me en hoor ook vaak terug dat ik mijn schilderijen daarmee niet toegankelijker maak. Maar in eerste instantie werk ik voor mezelf. Om houvast te zoeken. Soms lukt dat. Dat geeft rust.”
“Ik hou van de poëtische taal van Erwin Mortier. In Mijn tweede huid ontdekt hij zichzelf, vindt hij houvast. Als een boek goed geschreven is, wordt het verhaal minder belangrijk.”

“Gerrit Kouwenaar, en dan vooral zijn latere werk, lees ik ook graag. Hij is zo kort en direct, precies zoals ik niet ben. Ik heb tijd nodig.”

DESIGN _ “Daar neem ik de tijd niet voor. Een Tesla hoef ik niet. Nou ja, als je hem hier voor de deur neerzet misschien, maar daar staat al een Skoda en die rijdt ook goed. Hij is prachtig hoor die nieuwe Tesla, een dashboard met enkel twee knopjes op het stuur, heel futuristisch. Maar bij mij komt design niet zo binnen als muziek of beeldende kunst.”

BEELDENDE KUNST _ “Ik heb altijd bewondering gehad voor Gerhard Richter. Niet dat ik alles wat hij maakt prachtig vind, maar vooral vanwege zijn conceptuele manier van werken. Bij de beeldhouwers heb ik dat bij Richard Long. Begin jaren tachtig, op de kunstacademie, waren de Neue Wilde in zwang; ik wilde ook zo werken. Richter was toen al een buitenbeentje. De jonge kunstenaars waren expressief, maar Richter bleef steeds een beetje hangen, deed het net iets anders, misschien vanwege zijn Oost-Duitse afkomst. Hij schilderde realistische portretten van de Baader-Meinhof-groep in zwart wit naar foto’s uit kranten. En die schilderde hij wazig. Ook hier geldt wat ik zei over teksten: de manier waarop hij het schildert is waar het mij om gaat, niet om wát hij schildert.”

“Bij Long gaat het me vooral om het materiaal. Veelal hout en stenen, die hij vindt op zijn wandelingen en die hij in een vorm neerlegt. Schilderen is heel veel zitten en reflecteren, een beeld voel je ontstaan in je handen, dat is meditatiever. Dat voel ik terug bij de beelden van Long.”

FILM _ “De film Dunkirk die dit jaar uitkwam staat nog helemaal op mijn netvlies. Mooi, ook omdat de film geen begin en einde heeft. Het is een echte gevoelsfilm, waarin je vanaf de eerste beelden wordt opgejaagd door een beklemmende sfeer. Er is weinig dialoog, weinig verhaal, de soldaten zitten als ratten in de val, je voelt voortdurend dat het mis kan gaan; en het gaat ook vaak mis.”

“Magnolia staat me bij omdat de film is opgebouwd zoals ik zelf werk: verschillende verhalen lopen door elkaar. Die verhalen zijn zo knap verweven dat je toch het gevoel hebt dat je naar één film zit te kijken.”

“Je denkt nooit maar één ding tegelijk, er lopen altijd verschillende denklijntjes door je hoofd. Die bepalen hoe je ergens naar kijkt. Zo wil ik ook schilderen: verschillende verhalen in één beeld uitdrukken.”