De spelende mens sterretje plus>>

Op zijn twaalfde wist Mathieu Bruls al dat hij architect zou worden. Vijftig jaar later heeft hij een bloeiende praktijk met een eigen handschrift en een visie. ‘Problemen ontstaan niet omdat er te weinig vooruitdenkers zijn, maar vooral omdat er te veel achterblijvers zijn.’

Architectuur

‘Als student was ik al geïmponeerd door de Japanse architect Kazuo Shinohara. Ik maakte toen over zijn werk een tentoonstelling in Maastricht, die daarna de wereld bereisde. Nu blijkt hij op dit moment de godfather te zijn van alle hippe architecten in Japan. Als je hem bestudeert, valt je mond open. Zo hip kan ik nooit bouwen, mede door de Nederlandse betuttelzucht. Alles wat ik maak, is door hem geïnspireerd. Ik meen hem een heel eind te begrijpen, maar ergens breekt het. De Japanse ziel blijft voor mij ondoorgrondelijk.

We waren in Brazilië om gebouwen van Paulo Mendes te bekijken. Als ik dat oeuvre overzie, vraag ik me echt af: waar maken wij ons in Nederland toch interessant mee? Sowieso geldt voor die Braziliaanse cultuur: alles lijkt intenser en vol overgave, ook hun belijdenis aan het brutale modernisme. 

Gordon Bunshaft is de Mies van der Rohe van de haute finance. Mijn God, wat heeft die prachtig gebouwd, vooral de Beinecke Library in New Haven. In Jeddah bouwde hij de enige betekenisvolle wolkenkrabber in de woestijn, een driehoekig, gesloten, stenen object met een paar grote, schaduwrijke gaten, zo blijft het er altijd super koel. Evengoed snappen we dat een glazen, airco-wolkenkrabber van 800 meter hoog in de woestijn een aanslag is op de beschaving.’  

Film

‘Ray en Charles Eames vormden indertijd een ongelofelijk creatieve denktank in Venice, LA. Ze maakten ook prijswinnende films, zoals Toccate for toy trains uit 1957: een gefilmd maquettelandschap van houten modeltreinen; een ode aan de ongebreidelde creativiteit. De spelende mens sterretje plus. 

Voor het Philips-paviljoen op de Wereldtentoonstelling 1958 in Brussel maakten de componist Xenakis en de architect Le Corbusier een technisch ongekend gebouw, met binnen dia-projecties en hyperabstracte muziek van Varèse. Wat daar stond was de tijd een eeuw vooruit. Eigenlijk bouwde Le Corbusier wat de tijd vroeg, maar de wereld liep hartstikke achter. Problemen ontstaan niet omdat er te weinig vooruitdenkers zijn, maar vooral omdat er te veel achterblijvers zijn. Eindhoven moet overigens dat Philips Paviljoen zo snel mogelijk herbouwen. 

The Revenant uit 2015 van Alejandro Iñárritu heb ik vaak gezien: hoe kun je door film en muziek zo in de ruimte gezogen worden? Ik ben een man van de ruimte hè, daarom is mijn werk ook zo moeilijk te fotograferen. Alle films die ik hier noem, maken dat je in een ruimtelijk construct geraakt. Je bent daar gewoon, je stáát op die besneeuwde pampa en voelt de verte.’ 

Boeken 

‘Silences so Deep, memoires van componist John Luther Adams, echt een gemis als je hem niet kent. Hij verhuisde al heel jong naar randje Alaska. Glenn Gould woonde daar ook een tijd. Adams is onmiskenbaar geïnspireerd door Morton Feldman, die ik ongekend vind; de architect onder de componisten met een volstrekt eigen taal: zet Coptic Light op je headphone en luister naar de diepte in je lichaam.

Een boek over de vergeten geniën Russel en Mary Wright, eigenlijk de vooroorlogse voorlopers van al die woongoeroes. Ze zijn beroemd geworden met hun antropomorfe tableware, met boeken over koken en hoe je je tafel moet opmaken. Ze kochten een oude steengroeve in Manitoga ten noorden van New York die ze Dragon Rock noemden en waar ze hun huis bouwden. Daar komt vrijwel niemand, maar ik ben er geweest: een levenskunstwerk.’ 

Beeldende kunst

‘In Parijs bezoek ik altijd het herbouwde atelier van Brancusi. Bij hem begon mijn fascinatie voor de moderne kunst. Bij sommige kunstenaars voel je intuïtief aan dat het om zielsverwanten gaat; ik had bij wijze van spreken zelf het werk van Brancusi of Yves Klein kunnen maken. Ze zijn beiden in staat om met heel weinig middelen een super krachtige wereld neer te zetten die je naar binnen zuigt. Het gaat nooit nergens over. 

En dan het overrompelende werk van herman de vries over de fascinerende natuur. Ik snap niet dat mensen zich kunnen vervelen terwijl de Brunssummerheide om de hoek ligt of er een boom in je tuin staat.’ 

Muziek
‘In 1975 of zo kocht ik de lp Borboletta van Santana met daarop Aspirations. Met die muziek in mijn hoofd zwierf ik door de straten van Heerlen en later New York. Ik moest weg; de verte fysiek en mentaal gaan bereizen. Nog steeds geraak ik onderweg naar de verte als ik Aspirations hoor. 

Tristezas De un Doble A van Piazzolla heb ik stom genoeg maar één keer live gezien in 1986. Wat een genie. Hij vertelt een denkbeeldig levensverhaal in veertien minuten. Je wordt meegesleept in dat leven, eerst in de jeugdige overmoed, ergens halverwege komen de kindjes, het gezin, het huis, het werk en uiteindelijk in de fase waar ik me nu veronderstel, de epiloogfase. Ik dacht: shit, de vertelkracht van architectuur schiet tekort. Zo ben ik op het idee gekomen om een huis voor een LAT-relatie te ontwerpen. Eindelijk eens architectuur bedrijven over echte levensthema’s. Dank Piazzolla.’ 

Mathieu Bruls (Wijnandsrade, 1960) is architect en productontwerper. Een door hem ontworpen, in mintgroene baksteen en keramische elementen opgetrokken wooncomplex is de blikvanger van het prestigieuze Sphinxkwartier in Maastricht.