Ik hou van krachtig, en van puur

‘Het is mijn stad, ik betaal de drankjes’, zegt de Bossche fotografe Wiosna van Bon na afloop van het gesprek. Het duurde langer dan voorzien, tussendoor struinden we nog door de Poolse literatuur en andere zaken des levens. 

Film/tv/streaming _ ‘Ik hou van documentaires die me meenemen naar een wereld die ik niet ken, zoals Seaspiracy van Ali Tabrizi over de gevolgen van de zeevisserij op het milieu, zoals de plastic soup en de spooknetten die achterblijven in de zee. Ook de kritiek die Tabrizi kreeg was interessant. Tv kijk ik weinig, als ik kijk zoek ik naar reisdocumentaires, zoals Reizen Waes. Ik hou van zijn kracht en zijn puurheid, van hoe hij over zijn ervaringen vertelt. 

Ik kijk naar films, documentaires of series als ze mij informeren of inspireren, of waarbij ik kan verdwalen in een verhaal door de fantasie van de maker. Dat geldt ook bij speelfilms, zoals Big Fish van Tim Burton en Amélie van Jean-Pierre Jeunet. Ik hou van het werk van de gebroeders Coen, en van Quentin Tarantino. Hoe zij hun fantasie de vrije loop laten, dat triggert me. Ze maken films waarin je kunt verdwalen. In een film als The Hateful Eight van Tarantino komt het denk ik ook door de traagheid waarmee het verhaal zich ontwikkelt.

De Netflix-serie Chef’s Table gaat over chef-koks, over hun beweegredenen en hun passie. Deze serie inspireert mij als fotograaf door het zien van passie bij andere makers.
Samen met mijn partner is koken een belangrijk onderdeel in ons leven. Als kind ben ik opgegroeid met onder andere de Nederlandse en Poolse keuken. Gerechten in de Poolse keuken hebben weinig ingrediënten, maar zijn wel vol van smaak. De Poolse gerechten zijn ook jeugdsentiment.

Architectuur _  ‘Meer dan het werk van individuele architecten trekt me hoe een stad tot stand komt, hoe ze zich vormt, en vernieuwt. Wat is de rol van gemeenten daarin? In Amsterdam zitten huur- en koopwoningen door elkaar, in Den Haag zie je vooral clusters. In Den Bosch wordt gezocht naar mengvormen, dat vind ik wel goed. Wat me ook intrigeert: wie bepaalt dat een flatgebouw na zestig jaar tegen de vlakte moet? Waarom wordt zo’n gebouw niet, wat bewoners meestal willen, gerenoveerd? In Warschau wordt niet zo snel gesloopt als in Nederland, daardoor zie je goed de geschiedenis van een wijk.’ 

Waarom doen de mensen wat ze doen, en hoe reageert hun omgeving daarop? De Nederlands-Poolse fotografe Wiosna van Bon (Nijmegen, 1992) stopt veel psychologie in haar werk. Haar fotoboek Family Stranger, over familieleden van gedetineerden, kreeg ondanks corona veel aandacht. De foto’s zijn t/m 24 september te zien bij Pennings Foundation in Eindhoven.

Muziek _ ‘Mijn smaak is breed, van Nick Drake tot Bill Withers tot James Blake. De laatste live-optredens die indruk op me maakten waren die van Cory Wong, Vulfpeck en Snarky Puppy. Wat ze gemeen hebben is dat ze vrolijke, optimistische muziek maken, en dat ze vernieuwend zijn, ze weten je te verrassen. Mijn moeder is opgegroeid met jazz, later kon ze het niet meer horen. Het maakte mij nieuwsgierig, zo ben ik jazz gaan beluisteren. Muziek die ik thuis draai wanneer ik alleen ben? Mijn favoriete nummers zijn Blood of Eden van Peter Gabriel en The Letter van The Box Tops, een klassieker uit 1967 waarin alles bij elkaar komt: het verhaal, de muziek.

En Moby natuurlijk. Vooral het album met de helm, 18. Ik kreeg de plaat toen ik twaalf was, in een periode van rouwverwerking. Ik draai de muziek nog steeds, de herinnering is elke keer anders. 

Op dit moment staat Khruangbin op repeat. Echte muziek voor als ik alleen ben, en lekker aan het werk.’ 

Boeken _ ‘Ik lees graag boeken die gerelateerd zijn aan psychologie, zoals De man die zijn vrouw voor een hoed hield van Oliver Sacks en De kunst van het ongelukkig zijn van Dirk de Wachter.  Of Echte dokters huilen ook van Warner Prevoo, over een kankerspecialist die zelf kanker krijgt.  En De fontein, vind je plek van Els van Steijn, ze legt daarin uit hoe de fontein een metafoor is voor het familiesysteem, en over het vinden van je eigen plek daarin.

De interesse in psychologie heb ik van jongs af aan. Ik ben erg geïnteresseerd in anderen, ga altijd in gesprek. Ik houd vaak contact met degenen die ik gefotografeerd heb, zoals de mensen die ik heb leren kennen door mijn fotoboek Family Stranger, vaak gaat het dan over gezamenlijke ervaringen. De camera is mijn gereedschap om in gesprek te raken. De camera brengt mij nieuwe werelden. 

Theater _ ‘Áls ik ga, dan is het naar muziektheater of dans: het Scapino Ballet of het Nederlands Dans Theater. Muziektheater interesseert me omdat ik me er als maker mee verbonden voel. Omdat je je eigen ervaringen kunt meenemen. Theater mag ook informatief zijn, zoals TEDx . Maar eigenlijk ga ik niet zo vaak naar theater. Er zijn zó veel mooie dingen waar je naar toe kunt…’

Beeldende kunst _  ‘Ik raak geïnspireerd door kunstenaars die ver van me af staan. Zoals Sophie Calle, die zich in 1981 verhuurde als kamermeisje in een hotel in Venetië, en daar drie weken lang de persoonlijke spullen van de gasten onder ogen kreeg en zo kennismaakte met het leven van haar onbekende mensen. De fotoreeksen die daaruit voortkomen zijn feitelijke documentaires die ze voorziet van persoonlijk commentaar. Een andere kunstenaar die je meeneemt in zijn onderzoek is Francis Alÿs. Het is moeilijk te omschrijven, maar het voelt heel puur – net als bij Reizen Waes. Het is een eigenheid die me inspireert, bij Salvador Dalí heb ik dat ook, ik kan daar erg van genieten.’