Fotograaf Pierre Segers had twee levens. In elk geval een ervan, dat als fotograaf, wordt nu publiek gemaakt met een expositie en een indrukwekkend fotoboek. WIDO SMEETS sprak met de samenstellers. “Met het vastleggen van een tijdsbeeld was hij niet bezig.”

Hoe goed kun je iemand leren kennen? Vanaf de jaren zeventig trokken Jo Brunenberg en Ton Huijbers tijdens hun buitenlandse fotografiereizen veel op met de bijna vijftien jaar oudere Pierre Segers, die ze als hun leermeester beschouwen. Ze bleven vrienden voor het leven. Het was de fotografie die hen verbond, als mens liet Segers zich moeilijk raden.

Op zijn vijfde werd Pierre Segers (1935-2016) wees. Hij was de jongste uit een gezin met zeven kinderen, en groeide op in het grensdorp Neeritter. Na de vroege dood van zijn ouders heeft hij tot zijn 78e bij zijn zus in huis gewoond.

Pierre Segers was een zwijgzame man. Hoewel ze met hem naar Frankrijk, de Balkan, Roemenië, Turkije, Noord-Afrika en de VS reisden, kwamen zijn vrienden weinig van hem te weten.



Huijbers: “Hij vertelde niet gauw over zijn gevoelens.”

Brunenberg: “We wisten dat hij bij zijn zus woonde, verder leefde hij zijn eigen leven. Hij werkte bij Philips, hij wilde van niemand afhankelijk zijn.”

Pierre Segers, Zelfportret, 1988

Al op jonge leeftijd was Segers met camera’s in de weer. Hij verdiepte zich in het metier en ontwikkelde zijn voorkeuren. Met de Nederlandse reportagefotografie à la Ed van der Elsken had hij weinig op. Liever kocht hij fotoboeken van zijn Amerikaanse helden, zoals Edward Weston en Ansel Adams, van de Duitser August Sander en de Tsjech Josef Sudek. Alle vier uitgesproken estheten met een voorliefde voor natuur en landschap.

Brunenberg: “Ook de fotografie van Pierre was poëtisch. Met het vastleggen van een tijdsbeeld was hij niet bezig.”

Huijbers: “Als hij mensen portretteerde, zocht hij altijd contact met hen. Soms, zoals in Roemenië, ging dat met gebaren.”

Brunenberg: “Hij hield niet van dat stiekeme, vanuit de verte fotograferen.”

Huijbers: “Wij gingen later meer conceptueel werken, en serieel. Daar is hij niet in meegegaan.”

Brunenberg: “Hij hoefde ook niet zo nodig in de belangstelling te staan. Exposities? Hij wilde wel, maar deed er geen moeite voor.”

Huijbers: “Het Limburgs Museum had een keer interesse. Toen Pierre de bakstenen muren zag waar zijn foto’s zouden komen te hangen, zei hij: ‘Dat wil ik niet’.”

Pierre Segers was iemand die niet zocht, maar vond. Achtergelaten autowrakken, vogelverschrikkers, bomen met witgeschilderde stammen, in het landschap verdwijnende wegen. In Frankrijk, België en vooral in Roemenië maakt hij aangrijpende portretten die, hoewel minder ‘hard’, aan Walker Evans doen denken en diens jaren dertig-reportages in het zuiden van de VS.

Onder invloed van Robert Mapplethorpe ging hij naakte mannen fotograferen, inclusief zichzelf. Soms in het open landschap, vaak ook binnenskamers. Binnen vier muren kreeg de esthetiek gezelschap van de erotiek.

Ging hij gebukt onder zijn homoseksualiteit?

Brunenberg: “Zeker in die tijd, in een grensdorp als Neeritter, met zijn sociale controle. Het was heel benepen allemaal, als je uit de toon viel werd er over je gepraat. Ook voor de familie was het geen gemakkelijk onderwerp.”

Huijbers: “Zijn geaardheid heeft bijgedragen aan zijn isolement.”

Brunenberg: “Naar de buitenwereld sprak hij er niet over. Ik denk dat hij zichzelf tekort heeft gedaan door bij zijn zus te blijven wonen. Hoe vaak ik hem niet heb gewezen op een mooie woning die te koop stond. Als hij op zichzelf was gaan wonen, had hij zijn persoonlijkheid beter kunnen ontwikkelen.”

Huijbers: “Hij wilde niet afhankelijk zijn, maar kon zich ook niet losmaken.”

Brunenberg: “Hij had het er wel eens over om samen met vrienden een huis te kopen, met daarin voor ieder een eigen ruimte, en een gemeenschappelijke. Een soort commune, in die tijd was dat erg in.”

Huijbers: “Hij was teleurgesteld dat het er nooit van is gekomen.”

Brunenberg: “Maar hij nam geen initiatief om het te realiseren.”

Huijbers: “Hij bleef een romantische dromer.”

Inmiddels, twee jaar na Segers’ dood, hebben de twee vrienden een expositie georganiseerd en een fotoboek samengesteld, gevuld met zwart-witfoto’s en sfeervolle polaroids. Segers werkte graag met de polaroidcamera. Ton Huijbers legt uit waarom: “Het zijn unica, en je krijgt een directe terugkoppeling van wat je doet. Is het niks, dan blijft het niks. Eigenlijk is het een contactafdruk met een zachte scherpte.”

Bij de crematie in 2016 gaven zijn vrienden met toespraken en een fotopresentatie een impressie van het leven van Pierre Segers. “Na afloop”, zegt Jo Brunenberg, “kwamen veel mensen naar me toe en zeiden: ‘Eigenlijk hebben we Pierre nu pas leren kennen’.” Hij zwijgt even en knikt. “Pierre had twee levens.”

Op zoek naar de verloren tijd. Pierre Segers, fotograaf 1935-2016. Van 17 november t/m 16 december in galerie StonePhoto, Langhaagweg 21, Stein. Vrijdag, zaterdag en zondag van 13.00 tot 18.00 uur of op afspraak via 046-4333619. Onder dezelfde titel verschenen ook een film en een fotoboek, dat in de galerie verkrijgbaar is.