Ik zie een foto van een gemaskerde, nou ja, vermomde man op een Italiaans strand. Fotografen om hem heen, de foto gaat naar kranten wereldwijd. Want het is crisis in Italië, en de hele wereld moet het weten. En het is de schuld van deze clown, door zijn schuld waart nu een spook door Europa, het spook van een brede anti-establishment beweging.

Dat spook heeft zich al ook in Nederland gevestigd, alleen onder minder humorvol leiderschap. Het is het spook dat het gehad heeft met de parlementaire democratie as we know it. En er zijn ook in Nederland heel veel krekels, alleen ze zingen niet zo goed als Beppe Grillo en zijn gevolg.

Ik lees dat Luigi Bersani, die lijkt op een even nors kijkende Italiaanse vriend van me, een ultimatum heeft gesteld aan Grillo: “Kom in mijn coalitie, of we gaan allemaal naar huis.” We weten hoe dat afloopt. Exit Bersani. De winnaar van de verkiezingen van vorige week is onderweg de zoveelste socialistische voetnoot te worden in de naoorlogse geschiedenis van Italië. Want Grillo wil niet in een coalitie, Grillo wil per wetsvoorstel kunnen stemmen, eens of niet eens, zonder afspraken vooraf, zonder kongsi’s. Ja, dat is ongehoord. Kan ook niet anders, want Grillo tornt aan de mores van de democratie.

Met reden. Want het volk regeert niet meer. Het volk heeft het heft uit handen gegeven, niet zozeer aan onbetrouwbare, zakkenvullende politici, dat kun je nog als folklore beschouwen, maar aan de financiële markten. Die hebben inmiddels laten weten wat ze van de Italiaanse crisis weten. Het verschil tussen langlopende Duitse en Italiaanse leningen is in een week tijd verdubbeld. Economie van de gebakken lucht, u zegt het, maar het zijn teksten die dagelijks als doemdekens over ons heen worden gespreid. En waar we behoorlijk zenuwachtig van worden. Rutte bezuinigt er nog een paar miljardjes bij, en wij stoppen weer wat extra in onze oude sok, en zo zakt dit land verder in het zelf gecreëerde moeras. De enige curve in Nederland die nog omhoog gaat, is de spaarcurve.

Is Beppe Grillo een clown? Nou en of. Is zo’n act op dat strand leuk? Jazeker. Hij weet dat de persmuskieten, als handlangers van de gevestigde orde, komen opdraven. Hij weet dat hij de eerste echte democratische dissident is die is doorgedrongen tot het politieke machtscentrum. Grillo en zijn krekel-aanhang is de Italiaanse versie van de Occupy-beweging, een versie die zich niet laat wegzetten in verregende tentenkampen op achterafveldjes. En Italië is geen schertsdemocratie, Italië is een land van voortrekkers, net als het dat ooit was, o ironie, bij de totstandkoming van wat nu de EU is.

Italianen pikken langer het systeem dat die EU mede groot heeft gemaakt, het internationale forum der  financiële markten. Het verzet hiertegen is zowat het enige punt in het programma van Berlusconi dat hout snijdt. En ja, er komt een moment dat wij het hier in Nederland, boven of onder de drie-procentsnorm, ook niet meer pikken.

Probleem is: die financiële markten, dat zijn wij. Die anonieme mannen in die anonieme gebouwen doen hun werk namens ons. De financiële markten opereren met de schulden en tegoeden die wij aan de banken toevertrouwen. Dat is behoorlijk uit de klauwen gelopen, en zolang de politiek weigert daar een einde aan te maken, zal de beweging van de krekels groeien, ook Europees.

Intussen denk ik aan het restaurant waar ik wel eens kom, in een stadje in Midden-Italië. Het heet Il Grillo è Buon Cantore, de krekel is een goede zanger, naar een middeleeuws lied van Josquin Desprez. Ik hoor de gasten tot hier lachen wanneer Beppe weer eens op tv is. Over een paar weken schuif ik weer bij ze aan. Lekker een avondje tjilpen over de Euro-crisis die dan nog steeds niet voorbij zal zijn.

WIDO SMEETS