Vormgevers mogen zich graag over de toekomst buigen. De designbeurs Salone del Mobili in Milaan liet er talloze staaltjes van zien, maar gaf ook ruimte aan het relativerende verhaal van het verleden. “Don’t step on Tibet!”

Verhalen vertellen over eten, politiek en virussen

“Met betrekking tot elektrisch licht kan ik zonder tegenspraak zeggen dat er niet meer over zal worden vernomen.” Deze opmerking uit 1879 van
Eramus Wilson, directeur van het Stevens Institute of Technology,staat samen met een tiental andere onjuist gebleken uitspraken over onze technologische toekomst in het boek Surprising the Future.

Het boek is uitgegeven door Pershing, een Italiaanse bedrijf voor motorjachten dat vorige maand een van zijn peperdure boten als blikvanger presenteerde van de jaarlijkse Salone Internationale del Mobile, ‘s werelds grootste designevenement in Milaan. Het jacht werd niet, zoals gebruikelijk op de Salone, tentoongesteld in een van de vele fabriekshallen in stad, maar lag doodleuk aangemeerd aan een kanaaltje bij Tortona, de voormalige buitenwijk die sinds een paar jaar het hart van de Salone vormt. Van de in totaal meer dan 1300 exposities van de designbeurs bevinden er zich zo’n 150 in voormalige fabriekshallen en werkplaatsen in Tortona.
De onvoorspelbaarheid van onze technologische toekomst was een geschikt thema geweest van deze Salone waar veel innovatief vernuft ons in het duister liet tasten over wat ons te wachten staat. Gaan we inderdaad over tot de Living Kitchen waarbij wijnkoelers in de keuken zijn ingebouwd, fornuizen verplaatsbaar en koelkasten buigbaar zijn? Het project van het Italiaanse merk Veneta Cuicine, samen met ontwerpbureaus als Electrolux en jonge designers van de Domus Academy, geeft een idee hoe de keuken van de toekomst eruit kan zien.
De uitkomsten zijn niet alleen in hardware uitgedrukt, maar ook conceptueel. De keuken is het decor van de totaalervaring die eten is geworden, waarbij kwaliteit en genieten voorop staan. Dat betekent goed en eerlijk voedsel (de natuurlijke keuken) met aandacht voor vorm (food design) en traditie (slow food), culturele verscheidenheid (fusion cooking) en bovenal: het verhaal. Voedsel als verbindende factor: met tradities uit het verleden, maar zeker ook met onze tafelgenoten. De keuken moet dus geen geïsoleerde plek in huis zijn, maar een plek waar tongen losgemaakt kunnen worden.
Studenten van de Design Academy, als altijd ruim vertegenwoordigd in Milaan, hebben dat goed aangevoeld. Onder de titel Still presenteert de Eindhovense academie zich op een sereen plekje in Milaan. De kacheltafel van Reinier Bosch geeft aan dat de tafel de centrale, warme plek in huis is en de verwarmde koelkast van Michou-Nanon de Bruijn geeft restwarmte af aan een stoel.
Een andere trend is de hang naar wellness en de rol die de techniek daarin kan spelen. Exemplarisch is het Light Prose project van SAAZS waarbij lampen niet langer voor licht en sfeer maar ook voor droomervaringen zorgen. De beleving krijgt meer aandacht dan de hardware. Zo is Flaq volgens de brochure een “verhaal van licht water en reflectie die precies die ervaring kan brengen wanneer na een regenbui de plassen water de stad reflecteren.” Op het snijvlak van wellness, techniek en esthetiek nemen de Japanners een leidende positie in, met hun gevoel voor synthese van de Oosterse filosofie van zingeving en de Westerse drang naar vernieuwing. De befaamde Japanse ontwerper Tokujin Yoshioka presenteerde het project Bouquet and Little Garden waarbij natuur en techniek samenvloeien in stalen bloempotten. Ook de expositie Creative Hongkong focust op de Japanse positie als bruggenbouwer tussen Oost en West. Tien Japanse ontwerpers gingen met internationale designbureaus aan de slag, hetgeen resulteerde in evenzoveel ontwerpen. Zo is het Kong Fu tea pot project van de Japanse architect Gary Chang een variatie op Alessi’s torenvormige koffie- en theepot.
Met titels als Creation 9707, Image 9707 en Design 9707 geven de Japanners bovendien aan de politiek niet te vergeten. Tien jaar na de politieke verzoening met China zijn ook daar nog genoeg bruggen te bouwen.
Ook de Italiaanse ontwerper Marco Piva schuwt politieke statements niet.
In zijn studioruimte, naast het schitterende Triennale designmuseum, presenteert hij zijn notebook designs, ontwerpen gemaakt op een notebook. Het ontwerp van een Tibetaanse karpet krijgt de tekst ‘Don’t step on Tibet!’ mee.
Dat het notebook (de elektronische versie dus, als laptop of ‘schootcomputer’) steeds belangrijker wordt bij het ontwerpen heeft HP begrepen. “The computer is personal again”, legt een van de medewerkers uit. Computer maakt het mogelijk ontwerpen steeds meer aan te passen aan de individuele gebruiker. De gebruiker kan zelfs meeontwerpen. Het wordt echt you-ser friendly.
De technologie dient echter ook gerelativeerd te worden. In de digitale wereld is de angst voor virussen spreekwoordelijk. Gevolgen daarvan worden getoond door de bacterievormige lampen van Pieke Bergmans (Droog Design). De ‘mis’vormde lampen verpletteren met hun gewicht de tafel die ze belichten, of hangen als een doek over een stoel die daardoor onbruikbaar wordt. “New ideas set tomorrow’s standards”, is de slotzin van het boek van Pershing. De toekomst zal het uitwijzen.