Designmuseum, Ontwerpmuseum of Vormgevingsmuseum

Timo de Rijk, directeur van het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch, en Hans Gubbels, directeur van Cube design museum Kerkrade, schrijven op deze plaat een wisselcolumn over design en andere zaken.

U hebt het voornemen om een of meerdere designmusea bezoeken? In onze westerse samenleving houden we van strakke definities, we willen graag duidelijk hebben waar iets voor staat en wat je kunt verwachten. Dat is in het geval van een designmuseum eenvoudig zou je zeggen, want dat gaat over… design.

Maar wat is design? Zoek je online een vertaling van design, dan verschijnt het woord ontwerp. Zoek je naar de betekenis van het woord design in de Dikke van Dale, dan vind je het woord vormgeving. In de Engelse taal is design echter ook een werkwoord en dat vertaalt dan weer als ontwerpen. We graven verder.

Ontwerpen is het proces dat nodig is om tot een nieuw product of een nieuwe dienst te komen. In deze context is een product alles wat je aan kunt raken. Architectuur valt hier ook onder. Het proces loopt van de vraagstelling tot aan het definitieve eindresultaat dat je kunt zien of ervaren. In het proces zitten alle stappen om tot dit resultaat te komen. Van concept tot prototype, van vorm- en kleurstudie tot aan de ergonomische aspecten en van kostprijs tot en met de winkelprijs. Vormgeving is één stap in dit ontwerpproces. In deze stap worden de uiterlijke kenmerken van het product of de dienst bepaald. Er wordt gekeken naar kleur, textuur en vorm. Materiaal kan ook een onderdeel van deze stap zijn wanneer het gaat om de uiterlijke eigenschappen van dit materiaal. Vormgeving heeft alles te maken met de zintuigelijke perceptie van het product.

Terug naar wat je mag verwachten in een designmuseum. In ieder geval producten, objecten als historische of hedendaagse materiële getuigenissen van de mens en zijn omgeving. Waar designmusea zich vervolgens in onderscheiden is de duiding die aan deze objecten wordt gegeven. Veel musea beschrijven de vormgeving en de maatschappelijke context waarin deze tot stand is gekomen. Cube design museum kiest juist voor het duiden van het hele ontwerpproces. Waarom de vraag naar het product er was, hoe de ontwerper hier invulling aan heeft gegeven en de maatschappelijke betekenis ervan. In de design labs gaan we samen met de bezoeker dit ontwerpproces in rondom hedendaagse vraagstukken. Designmusea in Nederland zijn niet uniform. Grote kans dus dat de verwachting niet aansluit bij de daadwerkelijke ervaring. Gelukkig maar! Zo komen we tot nieuwe inzichten en ervaringen en tot beter begrip van de wereld om ons heen.