Tijdens een workshop van The Great Indoors 2007 sleepten architectuurstudenten Koen Savelkoul en Maarten Huls een stageplaats in Shanghai in de wacht. In de Chinese miljoenenstad gingen ze hun eigen installatie met kettingzagen te lijf. “In China beginnen ze met bouwen zodra je je potlood van het papier haalt.”
Shanghai mag geen herinnering worden
Ongeveer een jaar geleden betraden ze gekleed in blauwe overalls en knalgele helmen de Design Republic Flagship Store, hét designwalhalla van Shanghai. Met “wallen tot onder de kin” maar “vol adrenaline” trakteerden ze het champagnepubliek op een performance waarbij ze met ronkende kettingzagen een houten kist van tien kubieke meter met het opschrift fragile aan spaanders hielpen.
Hoe het zover kwam?
In het najaar van 2007 schoven Maarten Huls en Koen Savelkoul tijdens The Great Indoors aan bij een workshop die geleid werd door het Chinese design- en architectenduo Neri & Hu dat de wereld afreist om jonge ontwerpers te scouten en naar Shanghai te lokken. De opdracht luidde: verzin een presentatie voor een product van Droog Design in China. De twee lanceerden het idee om een kist met daarin Tejo Remy’s voddenstoel, een van de iconen van Droog Design, langs de oude VOC-handelsroute van Nederland naar China te verschepen. Meer bepaald: van de winkel van Droog Design in Amsterdam naar The Flagship Store in Shanghai en vice versa.
De inhoud van de kist zou tot op het moment van onthulling in beide designcentra geheim moeten blijven. De reis zou worden gefilmd en tijdens het openingsspektakel vertoond. Neri & Hu bleken vonden het een goed plan en beloonden de studenten met een stageplek van drie maanden in Shanghai. Het plan zelf bleek overigens onuitvoerbaar omdat je een pakket niet straffeloos van Nederland naar China kunt sturen zonder dat de douane het opent. “Het is een simpel concept”, zegt Maarten Huls (Neerharen, 1979), “maar juist daarom is het van belang dat het in perfectie wordt uitgevoerd. Dat bleek niet haalbaar zodat we het uiteindelijk moesten aanpassen.”
In Shanghai werd het duo in het Neri and Hu Design and Research Office meteen aan het werk gezet. Er werken dertig mensen, de helft Chinees, de andere helft van westerse komaf. “Je kunt het vergelijken met Droog Design”, zegt Koen Savelkoul (Grevenbicht, 1985). “Ze maken producten die verkocht worden in hun eigen Flagship Store – die een keer of vijf groter is dan de Droog Design winkel in Amsterdam.” Behalve design heeft het bureau ook een afdeling architectuur. De twee werden onder meer ingezet om een designstore in Hongkong te ontwerpen, een particuliere begraafplaats in Suzhou en een hotel in Lhasa. Huls: “In China beginnen ze met bouwen zodra je je potlood van papier haalt. In Nederland duurt het zo lang dat je er soms helemaal geen zin meer in hebt. Qua budget zijn er nauwelijks beperkingen. We werkten in teams van een man of zes waarboven nog een senior architect als teamleider stond met een assistent architect. Binnen die teams wordt veel gediscussieerd en gesleuteld aan ontwerpen. Na een paar weken stonden de tafels vol met modellen. Wij zijn vooral bezig geweest met het maken van maquettestudies, dat was voor hun een eye opener.”
Savelkoul, in 2006 nog winnaar van de Parkstad Jongeren Cultuurprijs met zijn plan om in Heerlen zeecontainers te plaatsten voor cultuuruitingen, werkt naast zijn opleiding voor Satijn Plus Architecten in Born. “Toen ik terugkwam, wilde ik daar meteen de werkwijze veranderen. Ik had veel meer behoefte om te discussiëren in de ontwerpfase. Dat is inmiddels weer wat afgezwakt. Hier moet je toch neerleggen bij het dictaat van de regelgeving.” Ook voor Huls heeft die enorme aandacht voor het laboratoriumwerk zijn uitwerking niet gemist. Hij is voorzichtig begonnen met de opzet van een eigen bureau en weet nu al dat het belang van de ontwerpfase straks een onderdeel van de bedrijfscultuur moet worden. “Ik ben in China zeer gemotiveerd geraakt voor het vak.”
De twee masterstudenten stonden er ook van te kijken dat elk nieuw product met recepties en klaterende feesten wordt gelanceerd in de aanwezigheid van notabelen en veel pers. Neri en Hu genieten in China de status van popsterren. Savelkoul: “De contrasten in Shanghai zijn groot. Twee straten achter de Flagship Store slapen mensen ’s nachts op straat. Er wordt dag en nacht gewerkt. Zulke ervaringen wilden we in het nieuwe concept verwerken.” Dat was er overigens niet meer op gericht om een designproduct te presenteren maar om de feestvreugde bij het tweejarig bestaan van de winkel te verhogen. “In de performance wilden we de huiselijkheid van de straat vieren. We wilden echt iets neerzetten.”
De nacht voorafgaand aan het feest werkten ze koortsachtig door aan de kist die nu geen voddenstoel bevatte maar een interieur van 612 tafelpoten, een verwijzing naar het straatgewoel. Huls: “De onthulling was voor ons een explosie van energie. Al met al zijn we toch een jaar met het project bezig geweest.” Tussen de grootste designmerken uit de wereld en de fine fleur van Shanghai stond daar toch maar mooi hun kist die ze met kettingzagen te lijf gingen. “We hadden The Store tot een platform gemaakt. Zulke ervaringen zijn te kostbaar om niet te gebruiken in de dagelijkse praktijk. Dit mag geen herinnering worden.”
Koen Savelkoul (links) en Maarten Huls op het moment suprême in Shanghai: de kist is met de kettingzaag geopend. Foto Neri & Hu
