Eerst denk je dat het een grap is. Een zieke grap – in Sittard-Geleen valt niet zoveel te lachen momenteel. Ook niet in het culturele leven, waar ernst en luim nog wel eens hand-in-hand gaan.

Daar, in Sittard-Geleen dus, heeft iemand bedacht dat de plaatselijke cultuurinstellingen moeten fuseren. Waarom is nooit helemaal duidelijk geworden, de omineuze werktitel Cultuurbedrijf beloofde weinig goeds.

Nu het bak- en braadproces zijn voltooiing nadert, is er een echte naam bedacht: De DOMIJNen. Met lange ij, en hoofdletters in het midden. Eerst denk je dat het een grap is, een zieke grap, maar nee. Een reclamebureau heeft er vast veel geld mee verdiend, met deze scheut zout in de wonde van het in de operatie gesneefde Museum Het Domein. Eind september ging de gemeenteraad akkoord met de rituele onthoofding van het museum, de enige Sittardse cultuurinstelling met een landelijke naam.

De democratie heeft gesproken, ondanks een actiegroep van museumvrienden die heeft berekend dat een zelfstandig Domein met alleen hedendaagse kunst wél een bezuiniging oplevert. In tegenstelling tot De Domijnen, de samensmelting die, zo heeft de nieuwe directeur al laten weten, niet minder maar juist méér gaat kosten. Vreemd is dat niet: onderzoeken wereldwijd wijzen al jaren uit dat negentig procent van alle fusies mislukt. Vreemd is wel dat de fusiedrift ondanks die kennis onveranderd hoog blijft.

Ook in Venlo gaat een kunstmuseum de deuren sluiten. Museum Van Bommel Van Dam dreigt op te gaan in het Limburgs Museum. Ook hier is de bestuurlijke bezuinigingsboot al in veilige haven geloodst, ook hier houdt de politiek zich doof voor alternatieven die plaatselijke museumvrienden aanbieden.

In deze Zuiderlucht, u voelt hem aankomen, een uitgebreide beschouwing over beide kwesties. Let ook op de ironie in het alternatief van de Venlose museumvrienden: waar veertig jaar geleden een echtpaar met een collectie op zoek was naar een museum (en in Venlo een warm welkom kreeg), is er nu een museum met een collectie dat op zoek is naar een echtpaar. Om het cultureel erfgoed te beheren, om te redden wat er te redden valt.

Nog meer erfgoed in deze ZL in de artikelen over de literaire erfenis van Harry Mulisch (1927-2010), en de vriendschap van de in de loopgraven van 1914-18 omgekomen kunstenaars August Macke en Franz Marc. Om weer terug te keren in het hier en nu met de constatering dat Maastricht na Amsterdam de meeste ZZP’ers telt van Nederland. De grapjes over die afkorting kent u vast al. Zelfstandigen zonder poen. Zelfstandigen zonder perspectief. Zoals wel vaker: hartstikke leuk. Behalve voor betrokkenen.