Een paar jaar geleden las ik het boek De Welwillenden van de Amerikaanse schrijver Jonathan Littell. Een uiterst fascinerend en walgelijk relaas over een SS’er die nauw betrokken is bij de vernietiging van joodse mensen in Oost-Europa. Toneelgroep Amsterdam heeft het bewerkt tot een toneelstuk dat op 14 juni in Heerlen is te zien.

Ik ga er zeker heen. Dat geldt ook voor de tentoonstelling Kind, mijn kind in Maastricht waar geschilderde portretten te zien zijn van Joachim Von Ribbentrop, een van de topnazi’s die in Neurenberg terecht stond en daar tot de dood is veroordeeld. Hij is bekend van het pact dat hij met de Sovjet-Unie sloot waardoor nazi-Duitsland een soort vrijgeleide kreeg om Polen binnen te vallen – het begin van de Tweede Wereldoorlog.

Ik kan me heel goed voorstellen dat de Neurenberg-aanklagers na die oorlog gefascineerd waren door de mannen aan de nazitop. Wat zijn dat voor mensen die dit soort wrede daden verrichten? Wat zijn hun gedachtes en gevoelens? Het waren in ieder geval geen dégénérés met weinig verstandelijk vermogen. Nee, een aantal had zelfs een bovenmatig hoog IQ. Zoals Von Ribbentrop. Een keurige man, extreem ijdel en behept met een meedogenloze geldingsdrang.

Nu we het toch over deze oorlog hebben. Hij is nog steeds niet afgelopen. Dat laat Roger Cremers zien in een prachtig fotoboek. Zijn foto’s tonen de restanten van de verschrikkingen, maar ook de mannen die plezier beleven aan het imiteren van oorlogsfragmenten.

De Deense filmer Lars Trier, beter bekend als Lars von Trier annexeerde in zijn studententijd dat ‘von’ om zijn leraren te provoceren, iets wat hij daarna met zijn films en uitspraken volhield. Samen met Thomas Vinterberg (bekend van de film Festen) is hij een van de grondleggers van Deense filmindustrie die nu als voorbeeld geldt voor vele andere filmlanden in opkomst, zoals België en ons eigen land. De Eed van Zuiverheid (titel bedacht door Von Trier) is het filmmanifest dat ten grondslag ligt aan die golf van mooie en interessante Deense speelfilms en tv-series. Mede dankzij het geld dat de televisiezender DR1 erin pompte, kon de Deense filmindustrie uitgroeien tot wat het nu is: een aanbeveling voor andere landen die een filmindustrie willen opzetten of uitbouwen.

Film en fotografie zijn van dezelfde tak van sport. Jan Dibbets is zijn hele leven al in de weer met fotografie. Hij toont in Parijs zijn Doos van Pandora, een expositie als een essay in beelden. Drie jaar werkte hij eraan, zo tekende Zuiderlucht op. Er is zeer veel bijzonders te zien, met speciale aandacht voor wetenschappelijke fotografie.

Van Parijs via Maastricht naar een denkbeeldig plaatsje in de voormalige Sovjet-Unie. Het in Maastricht woonachtige Russische kunstenaarspaar Marta Volkova en Slava Shevelenko fantaseren in het Bonnefantenmuseum in Maastricht over een Russisch dorp waarmee zij de kritiek op het huidige systeem verbeelden. De Russen zien om zich heen dat het slechter gaat, maar horen van de overheid het omgekeerde. De Russische maatschappij, zeggen de kunstenaars, gelooft in een mythe die ze zelf heeft verzonnen.

Is er dan niets vrolijks op de wereld? Jawel. Paul McCartney! Hij is het sluitstuk van de komende Pinkpop. We zien uit naar deze muzikant die met The Beatles hele generaties infecteerde met prachtige liedjes, liedjes met eeuwigheidswaarde.

redactie@zuiderlucht.eu