Editorial: Over oude en nieuwe dingen

Thonet-stoelen en al die op braderieën bij elkaar gescharrelde oude borden.

Het was een heerlijk interview (pagina 22) dat ik met hen had, het was trouwens meer een gesprek dan een interview. Ik houd van de directheid van Rotterdammers, en van hun humor. Tegen het eind van het gesprek ging het over de drang naar vernieuwing onder ontwerpers; in Nederland gaat die drang te vaak gepaard met de neiging om alles wat er al is per direct af te danken. Dat is bij de inrichting van Lumière dus niet gebeurd. “Vernieuwing kun je niet veinzen”, zei Roos droogjes, “vernieuwing is ontwikkeling die ontstaat wanneer je je ergens in verdiept.”

Vernieuwing komt voort uit traditie; maar wat als er weinig respect is voor die traditie? De oude keramiek die Roos en de Vos een plek hebben gegeven in het nieuwe Lumière-restaurant is meer dan een verwijzing naar de historie van het Sphinx-aardewerk. Na het tamelijk roemloze einde van Sphinx als bedrijf, een jaar of tien geleden, wordt de vraag steeds urgenter wat er met het erfgoed van de fabriek gebeurt. Het aardewerk, de mallen, de drukplaten, de prototypen: waar bevinden ze zich? En wie doet een ultieme inspanning om ze te redden van de vergetelheid, te bewaren en bij elkaar te brengen? We stellen de vraag in dit nummer (pagina 8) maar er komt geen afdoend antwoord. Vooralsnog kijkt iedereen naar iedereen.

Vernieuwing was niet iets wat Thomas More voor ogen stond toen hij 500 jaar geleden Utopia schreef, eigenlijk een geintje om de tijd te doden, een poging tot zinvol vertier. More probeerde (zie pagina 10) een oplossing te vinden voor de problemen van zijn tijd door een heilstaat te schetsen op een denkbeeldig eiland zonder privébezit en zonder materiële zorgen. Het was een nieuwe manier van denken waarvan de echo’s vijf eeuwen lang voor consternatie zouden zorgen. Inmiddels lijkt de weerklank wel zo’n beetje verdampt, getuige het anti-idealisme van hands-on-managers als Mark Rutte, en de realitysoap Utopia van John de Mol.

Niet al het nieuwe verdringt het oude, zo blijkt uit de overige artikelen in Zuiderlucht.Bij de opening van de nieuwbouw doet museum De Domijnen in Sittard een greep in de collectie die de afgelopen twintig jaar werd opgebouwd. Piet Hein Eek is een vernieuwende ondernemer die ontwerpt vanuit ambachtelijke tradities. Zoals iedereen die iets te melden heeft, van zangeres Selah Sue tot regisseur Tim Burton, van acteur Kris Cuppens tot de jonge dansertjes bij Project Sally, in meerdere of mindere mate op de schouders staan van hun voorgangers. Zoiets noemen we cultuur, we prijzen er ons gelukkig mee.

WIDO SMEETS
hoofdredacteur
w.smeets@zuiderlucht.eu