Zeven jaar geleden kregen mijn broer en ik met kerst van onze moeder ieder een boekje cadeau. Het telde maar dertig pagina’s, en van de cover sprong ons een imperatief tegemoet. Het bleek een politiek pamflet. Geen populair genre zou je denken. Toch werden van Empört euch!, in het Franse origineel Indigniez vous! en in de Nederlandse vertaling Neem het niet! in het eerste jaar meer dan vier miljoen exemplaren verkocht, in maar liefst 34 talen.

Auteur van het pamflet was de inmiddels overleden Stéphane Hessel. Tijdens WOII zat hij bij het verzet en overleefde het concentratiekamp Buchenwald. Na de oorlog werkte hij in Frankrijk als diplomaat en auteur, en schreef onder andere mee aan de tekst van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. In zijn pamflet riep Hessel als 93-jarige de jongere generaties op: Doe je ogen open en durf verontwaardigd te zijn over ongelijkheid en onrecht.

Toen ik het boek zeven jaar geleden las, zag ik er vooral een oproep in van mijn moeder aan mij. Zij heeft het altijd als een burgerplicht gezien om politiek actief te zijn, in partij, vakbond of dorpsvereniging. Ik heb een andere weg gekozen. Ik wilde niet tegen, maar vóór iets zijn en zocht mijn weg in de kunst en cultuur, naast plezier vermoedde ik hier ook diepgang, kritiek en vormen van protest aan te treffen. Die zijn er. En heus niet alleen daar waar protest en engagement door beleidsmakers of curatoren officieel tot thema verheven worden, zoals ook Stijn Huijts in deze Podium constateert (pag. 25).

Ik wil me de boodschap van Stéphane Hessel graag ter harte nemen. Al denk ik, nog steeds, dat vreedzame wegen naar zijn betere wereld via kunst en cultuur lopen. Misschien geloofde hij dat ook. “Schepping is verzet. En verzet is schepping.” Soms nemen curatoren en kunstenaar zich engagement nadrukkelijk tot doel, zoals we in deze Podium lezen, anderen concentreren zich op het scheppen van iets moois. Ontwerpers op hun beurt stappen al gauw door naar oplossingen. Ieder zijn eigen vorm van verzet.

Laat Podium deze maand uw verzetsprogramma zijn. Zoek iets van uw gading, en laat het uitdagend zijn. Slechts één houding sta ik u, met Stéphane Hessel, niet toe: onverschilligheid.

CHRISTIANE GRONENBERG | bladmanager
c.gronenberg@zuiderlucht.eu