Waar ooit de porseleinfabriek van Sphinx was, ten westen van de Boschstraat in Maastricht, staan nu een aantal opmerkelijke woonblokken van verschillende architectenbureaus.
Twee van die blokken werden ontwikkeld door een Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO), de bewoners namen zelf de ontwikkeling voor hun rekening om in samenspraak met de architect hun (duurzame) woningen te realiseren.
Naast het mintgroene gebouw van Mathieu Bruls ligt Les Mouleurs (vernoemd naar de mallenmakers van Sphinx) van Humblé, Willems & Martens Architecten. De architecten zijn opgetogen over hun ontwerp, Bruls zette zelfs zijn naam op de gevel. Fred Humblé en Rik Martens zijn ook erg te spreken over het concept van bouwen: de intensieve samenwerking met de twintig eigenaren. ‘Vaak zet je een gebouw neer zonder te weten wie er in komt wonen’, zegt Humblé. ‘Nu zwaaien we naar elkaar.’
Fred Humblé vindt het verschil van bouwstijlen in het Sphinxkwartier goed uitpakken. ‘Het stedenbouwkundig masterplan met lange formele straten en informele dwarsstraten werkt goed. In dat plan staat het groen niet in de straat zelf, maar puilt het uit over de muren. Dat laatste zien we nog niet. Ik zou een pleidooi willen houden om het groen er stevig in te brengen.’
Hij is optimistisch: ‘De allure moet zich nog bewijzen, maar gaat beslist komen. Er is iets toegevoegd aan de stad dat er nog niet was. Waar de wijk Céramique iets van het monumentale en het negentiende-eeuwse van de stationsomgeving pakt, brengt dit plan iets terug van de fabrieksratio.’ Rik Martens: ‘Qua steengebruik zijn we heel dicht tegen de oude fabrieksmuur gaan zitten.’
De bewoners van Les Mouleurs konden meebepalen hoeveel ruimte en welke indeling ze wilden, waar een raam moest komen, een terras, een balkon. Die keuzes bepaalden mede de gevel van het gebouw. Door de glasrijke gevel maakt het appartement van bewoners Rob Brouwers en Monique Dickhaut aan de ene kant contact met de historie van de stad, zoals de Andreaskapel, en aan de andere zijde met het groen van de binnentuin.
Het woongebouw Les Mouleurs is mede ontworpen door de bewoners. foto Harry Heuts
’We hebben voor deze plek gekozen vanwege de inkijk op de kloostertuin en de binnentuin’, vertelt Rob Brouwers. ‘Door een loggia te laten vallen, hebben we een as over 22 meter kunnen creëren, zo kunnen we de totale lengte van het pand ervaren. Lodewijk XV deed dat ook: ruimtes aaneenrijgen.”
Les Mouleurs volgt de oorspronkelijke fabrieksmuur van Sphinx. Op de begane grond, tegen de oude muur, is het deurloze appartement van Florentijn Hoogerwerf, het heeft hoge plafonds en ramen. ‘Geen kamertjeshuis maar één grote ruimtelijke sculptuur’, zegt Humblé. ‘Fantastisch. Hij heeft een huis gemaakt dat niet bestaat. Hij heeft de vrijheid benut.’
EMILE HOLLMAN
