Nu Maastricht het festival heeft (her)ontdekt, steekt culturele duizendpoot Fons Dejong zijn vinger op om de stad ein-de-lijk aan een zomerfestival te helpen. In drie maanden tijd klaarde hij de klus. Het festival Zomeravonden moet een traditie worden die elk jaar de vakantieperiode afsluit. Met veel cultuur, maar ook sport en spel, en natuurlijk eten en drinken. “En als de gemeente niet meedoet, doen we het zonder gemeente.”

Een stad zonder zomerfestival? Dat kan niet

Iedere festivalorganisator zal naar het voorhoofd wijzen. In drie maanden een meerdaags festival op poten zetten? Onmogelijk! Maar bij Fons Dejong is niets onmogelijk, hij is geen vreemde in Jeruzalem. Gedurende de jaren negentig was hij zakelijk leider van theatergroep De federatie (nu Oostpool), daarna programmeur bij Kumulus en Theater aan het Vrijhof en nog steeds coördinator van Musica Sacra. Sinds april 2007 trekt hij de kar bij Cultuurhuis AINSI. Aan geen enkele Maastrichtse cultuurliefhebber kunnen inzet, werklust en enthousiasme van Fons Dejong voorbij zijn gegaan.

Alsof hij met zorgenkindje AINSI nog niet genoeg hooi op zijn vork had, vond Dejong een half jaar geleden dat het eindelijk tijd werd dat Maastricht een zomerfestival kreeg. In 2000 en 2002 had hij in en rond Kumulus al eens warmgelopen, in 2004 was een plan tot voorzetting ervan bij Casino Slavante in een ambtelijke la beland. Nu moest het er maar eens van komen. “En als de gemeente niet meedoet, doen we het zonder gemeente.”
Hoewel de gemeente zich afzijdig houdt, zal het festival Zomeravonden deze maand zijn première beleven. Nadat directeur Guido Wevers van het Theater aan het Vrijthof begin mei 10.000 euro voor hem opzij legde, sloeg hij aan het organiseren. Amper drie maanden later heeft hij dat bedrag vervijfvoudigd en een programma in elkaar gesleuteld waarmee hij de gemeente wil overtuigen komend jaar over de brug te komen. “Eerst moeten we aantonen dat het kan, dat er publiek afkomt op zo’n festival, dat de programmering interessant is.” Voor twijfels over het slagen is in zijn hoofd geen ruimte. “Maastricht wil toch Culturele Hoofdstad van Europa worden? Een stad zonder zomerfestival neemt niemand serieus!”
Dejong (47) spreekt de woorden uit aan de vooravond van zijn vakantie, begin juli. Hij is kapot, zegt hij. In drie maanden een festival in elkaar steken is gekkenwerk, dat beseft hij ook wel, die donkere kringen rond zijn ogen zitten er niet zomaar. Maar hij heeft het gefikst. Zoals de kersverse grootvader dit voorjaar zijn eerste marathon voltooide in 3 uur 16 (volgend jaar wil hij in Parijs binnen de drie uur blijven), zo heeft hij ook deze klus tot een goed einde gebracht.
Daarbij helpt het dat hij door tegenstand of tegenslag niet van slag raakt. Op kritiek op het vorige jaar van start gegane Cultuurhuis AINSI reageerde hij laconiek. “Als je iets niet probeert, kom je er nooit achter of het kans van slagen heeft.” (zie ook www.zuiderlucht.eu/archief editie september 2007) Nu het eerste jaar voorbij is, dient hij de critici met cijfers van repliek. “We wilden met dertig publieksmomenten zo’n 3.500 bezoekers trekken. We eindigden met 18.000 mensen bij 137 publieksmomenten.”
Net als bij AINSI kreeg de programmering van Zomeravonden pas gaandeweg vorm. In Jacques Reiniers, met wie Dejong eerder enkele festivals organiseerde, vond hij een partner in crime die evenmin onrustig wordt van een potje improviseren. “We hebben altijd goed kunnen samenwerken. Gelukkig hoefde Jacques hier niet lang over na te denken.”
De eerste editie van Zomeravonden geldt tevens als startschot van de voltooiing van het in een hal van cementfabrikant ENCI gehuisveste Cultuurhuis AINSI: de inrichting van een expositieruimte. Door het festival hopen Dejong en Reiniers de bezoekers op een ontspannen wijze in aanraking te brengen met deze zogenaamde culturele broedplaats met ateliers, studio’s voor creatieve ondernemers, theater, lounge en nu dus een expositieruimte. Maar meer nog moet Zomeravonden een traditie worden van ontspannen, laagdrempelig festival als jaarlijkse afsluiting van de vakantieperiode. De horizontale programmering, in en rond AINSI en het tegen de helling van de Pietersberg gelegen Casino Slavante is zeer breed: vanaf half vijf ’s middags kunnen kinderen vanaf acht jaar abseilen van het ANSI-gebouw of schaken in de foyer, voor wizz kids is er een LAN-party, er zijn avontuurlijke grottentochten door de onderaardse gangen van de Sint Pietersberg. Daarna is er muziek (van pop tot klassiek, van Balkan tot dance), beeldende kunst, (straat)theater, workshops, film, performance, tot en met sport en spel. Opvallend daarin is de avondvoorstelling In Memoriam van Hanneke Paauwe op het kerkhof van Sint Pieter Boven. Voor de sportievelingen is een nachtelijke run. “Ik loop voorop, met zo’n lampje op mijn kop”, roept Dejong. Zoals hij ook belooft elke avond trouw achter de barbecue te staan. We geloven hem op voorhand.

De festivalposter van Zomeravonden is van de hand van kunstenaar Jack Reubsaet.

De eerste editie van het festival Zomeravonden Maastricht is van 13 tot en met 17 augustus in en bij Cultuurhuis AINSI en Casino Slavante, tussen Maas en Sint-Pietersberg. Programma zie pagina .. en www.zomeravonden.nl