Hij kan zich kwaad maken over onrecht en ongelijkheid. Voor artistiek leider Arie de Mol van Toneelgroep Maastricht zijn de komende twee producties werken naar zijn hart. Een klassieker en een nieuw verhaal, allebei over hoe mensen met elkaar omgaan. “De taal van Brecht wordt vaak als houterig ervaren, maar dat vind ik niet terecht.”

foto Perry Schrijvers

Goed om zich heen kijken. En dat wat hem opvalt vertalen naar toneel. Dat is wat Arie de Mol (Delft, 1961) doet als hij inspiratie zoekt voor zijn voorstellingen. Met Toneelgroep Maastricht verbeeldt hij naar eigen zeggen de samenleving in miniatuur. Het komend theaterseizoen brengen ze De goede mens van Sezuan van de Duitse theatermaker Bertolt Brecht op de planken. En van schrijver en regisseur Judith de Rijke gaat de productie Wolfshuilen in première.

Waarom De goede mens van Sezuan?

“Elk jaar maken we één schouwburgvoorstelling. Dat is naar de rest van het land ons belangrijkste uithangbord. Dan moet het een voorstelling zijn die tekenend is voor waar de groep mee bezig is, waar Toneelgroep Maastricht voor staat.”

Hoe komt dat tot uitdrukking in een stuk van Brecht?

“Het is een stuk met veel personages die leven in een stad, in dit geval in China. Die stad staat voor de wereld. Er komen thema’s en dillema’s langs die universeel zijn. Het accent ligt op hoe wij het doen als mensen met elkaar. Jij als individu en jij als deel van een groep. Je verantwoordelijkheid als mens naar je medemens. Voor theater is het interessant om gedrag te analyseren. De keuzes die mensen maken. Mensen van vlees en bloed. We willen dat als gezelschap met hart en ziel neerzetten.”

Hoe mensen met elkaar omgaan, dat zit ook in Wolfshuilen.

“Ik zoek naar makers die dat bevragen Niet zozeer de intermenselijke kwesties als in ‘wat doe je mij aan door mij te verlaten?’, maar meer in de trant ‘wat doe je me aan door iets van mij te stelen?’. Ik vind dat veel spannender dan wanneer het alleen met liefde te maken heeft. Liefde ontroert altijd.,Dat betekent niet dat de gastregisseurs het op dezelfde manier moeten overbrengen. Ik zoek niet naar gelijkgestemden, dan wordt het een saai gezelschap.”

Is De Goede Mens een echte Brecht?

“Jazeker, er zit vervreemding in. De acteurs wenden zich rechtstreeks tot het publiek, ze stellen zichzelf voor, vertellen wat er gaat gebeuren. Bij Brecht gaat het er namelijk om hóe het gebeurt. Zijn taal wordt vaak als houterig ervaren, maar dat vind ik niet terecht. Door het spel wordt de tekst geladen en dan is Brecht echt wonderschoon.”

En tegelijkertijd een emotionele Brecht…

“De goede mens is een voor Brecht uitzonderlijk emotioneel stuk. Dat komt vooral door de hoofdpersoon Shen Te. Een niet al te succesvolle prostituee die zich door het leven heen ploetert. Haar oprechtheid is ontwapenend. Het stuk begint met drie goden die afdalen om te kijken of er nog goede mensen in de wereld zijn. Omdat alleen Shen Te hen onderdak biedt, bestempelen ze haar als de goede mens. Ze krijgt een som geld en de opdracht om zowel goed voor zichzelf als voor anderen te zorgen. Natuurlijk komt ze daarmee in de knoei. Iedereen wil meegenieten van haar rijkdom en Shen Te kan geen nee zeggen.

Zit er een diepere boodschap in of is het gewoon goed theater? “Het is de eeuwige strijd om het brood, om te overleven.

Als mens komen we er bij Brecht niet goed vanaf, maar Shen Te is de goede mens. Ze wordt van alle kanten geplukt, toch verliest ze haar energie en optimisme niet. Dat kun je naïef noemen, voor mij is het een ode aan de oprechtheid. Tegenwoordig is er weinig mededogen meer. De goede mens wordt gezien als een sukkel. Goed zijn is irritant. Niet louter voor jezelf opkomen is geen deugd meer, eerder een kwaal, terwijl er eigenlijk iets heel wijs in zit. Bij toneel zet je dat soort discrepanties op scherp. Theatraal gezien is de niet goede mens veel interessanter. Bij goedheid gaap je, bij slechtheid lach je. Totdat het jezelf overkomt, dan vind je het niet zo grappig meer.”