Snoezig zijn ze, tweelingen, vooral als ze jong zijn. En verwarrend – maar charmant verwarrend. “Kijk, wat leuk, zíj is iets langer!”

Voor tweelingen zelf is het leven een stuk minder snoezig. Vraag het Liesbeth en Angelique Raeven, artiestennaam L.A. Raeven. Van de twee is er altijd eentje de dominante, zegt Liesbeth, de ander bijgevolg de onderdanige. Met alle psychosomatische gevolgen van dien.  En dan is er ook nog de eeuwige concurrentie tussen tweelingen. “Als de een anorexia krijgt, volgt de ander.”

De faam van de zusjes Raeven (Heerlen, 1971) is gebaseerd op performances en films waarin ze als graatmagere hoofdpersonen figureren. Ooit was Angelique met 28 kilogram levensbedreigend dun, tegenwoordig zien zij en haar zus er een stuk beter uit. Films als Love Knows Many Faces (2005) en A Dream (2010) gaan niet langer over anorexia, maar over het problematische leven van tweelingen. Angelique: “We zijn niet bang om onze ellende te tonen.”

De zusjes Raeven zijn de hoofdpersonen in de documentaire De verbeelding voorbij van Lisa Boerstra, eind dit jaar te zien op filmfestival IDFA. Ze imponeren door zich zonder enige reserve te laten filmen, tot en met hun huis-, tuin- en keukendialogen waarin ze kibbelen over de meest onnozele details. Veel van de dialogen die tweelingen met elkaar voeren,  voeren eenlingen trouwens met zichzelf. In hun hoofd.

Vaak willen de zusjes hetzelfde: op een bepaalde stoel zitten in een restaurant, dat ene  zwarte jasje aantrekken. Dan loten ze. De karakterverschillen blijken ook uit hun opleiding: de een zou in de mode gaan, de ander in de verpleging. Perfectie versus imperfectie.

Na een lang samen willen ze nu meer privacy. Eerst ieder een eigen kamer, en dan op zichzelf wonen, zeker nu Liesbeth een kind wil. “Nog anderhalf jaar, dan gaan we uit elkaar. Ik stap eruit. Alsof ik uit een sekte stap, zo voelt het.” Na veertig jaar komt hun scheiding dichterbij.

Ook de documentaire Niet zonder jou gaat over een onafscheidelijk stel. Peter en Petra Lataster-Czisch filmden hun (schoon)ouders die het einde voelen naderen. Kunstenaar Ger Lataster en fotografe Hermine van Hall zijn 65 jaar getrouwd. Hij is moeilijk ter been en half doof, zij heeft kanker en lijdt aan dementie. Ze kibbelen over wijnglazen, een zoekgeraakt tasje, een schilderij dat bijna af is. Met hun tekortkomingen groeit ook hun verbondenheid.

We zien hoe Ger van achter het raam toekijkt hoe zijn dementerende vrouw buiten worstelt met een tuinslang. Dan volgt een shot van een schilderij waarop hij de scene meesterlijk heeft vastgelegd.

We zien de tranen in zijn ogen als hij merkt dat ze steeds verder uit elkaar drijven.

Zij: “Ik weet het echt niet meer…”

Hij: “Dat geeft niet hoor.”

Zij: “Ik vind dat het wél geeft.”

Tegen het eind van de film overlijdt Hermine. Een huilende Ger rijdt in zijn rolstoel achter de kist. Een paar dagen later, in zijn atelier, trekt hij vanuit zijn stoel met zijn wandelstok een stuk houtskool naar zich toe en tekent in een paar halen zijn dode vrouw. Het is prachtig, zegt zoon Peter Lataster van achter de camera. Zijn vader schudt zijn betraande hoofd en zegt: ”Hier kan geen mens tegen op schilderen.”

WIDO SMEETS

L.A. Raeven De verbeelding voorbij is op televisie nog te zien via Uitzending Gemist. Niet zonder jou draait tot 16 februari bij Lumière Cinema in Maastricht. www.lumiere.nl