Et alors?

De taxichauffeur die ons op een druilerige januaridag in Parijs naar de Bibliothèque nationale François Mitterrand brengt, zit duidelijk op zijn praatstoel. ‘Naar de bieb? Dan houden jullie zeker van lezen?’ 

Ik schat hem op ruim voorbij pensioengerechtigd, een leeftijd waarop je niet meer op antwoorden wacht. ‘Die bieb draagt de naam van oud-president Mitterrand omdat die verantwoordelijk was voor de bouw. Al die presidenten moeten zo nodig monumenten voor zichzelf oprichten. Zo heeft Mitterrand er ook voor gezorgd dat die glazen piramide bij het Louvre er is gekomen, en die Grande Arche in de kantorenwijk La Défense heeft hij ook op zijn geweten. Allemaal ter meerdere eer en glorie van zijn onverzadigbare presidentiële ego!’ 

De taxichauffeur is nog niet klaar. ‘En dan houden die heren presidenten er ook nog allemaal maîtresses op na, alsof het de gewoonste zaak van de wereld is. Ze komen er gewoon mee weg. Zelf heb ik ook een buitenechtelijke relatie gehad, maar daardoor ben ik wel alles kwijtgeraakt. Ik zal de komende jaren als taxichauffeur mijn pensioen bij elkaar moeten blijven rijden.’ 

‘Buitenechtelijke relaties waren in die tijd blijkbaar de gewoonste zaak ter wereld’

Aanleiding van ons bezoek is de tentoonstelling ter gelegenheid van de honderdste sterfdag van Marcel Proust, een indrukwekkende presentatie van handschriften, typoscripten en drukproeven van diens À la Récherche du temps perdu. De zevendelige romancyclus over het leven van de Parijse beau monde rond 1900 is met zijn 3000 pagina’s en meer dan 200 personages waarschijnlijk de omvangrijkste roman in de wereldliteratuur. 

Terwijl ik door de tentoonstelling loop en de verhalen uit de roman weer tot leven komen, realiseer ik me dat nogal wat van de personages in het boek er buitenechtelijke relaties op na houden, iets wat in die tijd onder de elite blijkbaar de gewoonste zaak ter wereld was. Ik denk weer aan onze taxichauffeur, en hoe het kennelijk bij de Franse cultuur hoort, maar dan wel voorbehouden aan de elite, waardoor Mitterrand destijds na de onthulling van zijn buitenechtelijke relatie door het tijdschrift Paris Match kortweg kon volstaan met de reactie: Et alors? Nou en?