Beter dan Rembrandt
Nu de weerstand vanwege zijn status als society-schilder verdwenen lijkt, is in Venlo een uitgebreid retrospectief van het oeuvre van Evert Thielen. Het Limburgs Museum maakt ruim baan voor zijn vaak monumentale schilderijen. Zijn tekeningen, schetsen en ontwerpen hangen honderd meter verderop in het voormalige postkantoor, waar over een jaar of twee, na een ingrijpende verbouwing, het nu nog dakloze Museum van Bommel van Dam de meubels naar binnen zal schuiven.
Met de dubbelexpositie 50 jaar Thielen. De ogen van de meester pakken de twee musea ongekend groot uit. In het Limburgs Museum is het meubilair in de ontvangsthal, inclusief de panelen van de kapstokken, bedrukt met prints van zijn schilderijen. Aan de achterkant is een tijdelijk Thielen-paviljoen aangebouwd waar Thielen-panini, Thielen high tea, een Thielen-luncharrangement, een Thielen-diner (twee of drie gangen) en een Thielen-borrelarrangement worden aangeboden. Tegen de museale mores in is er ook werk van de kunstenaar te koop. En aan de voorkant van het museum heeft de gemeente een onbestemd stuk publieke ruimte tot Evert Thielenplein uitgeroepen. Zo eert Venlo zijn artistieke zoon, ook al heeft hij er na zijn geboorte amper één jaar gewoond.
Al in zijn academiejaren bekeerde Evert Thielen (Venlo, 1954) zich, tegen alle heersende trends in, tot het realisme. Zijn initiatie als kunstenaar had hij toen al achter zich. Als zesjarige zag hij in Gent De aanbidding van het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck, icoon van de laatmiddeleeuwse schilderkunst. Het bleek een epifanie.
Thielen deed in Brussel ooit mee aan een wetenschappelijk onderzoek naar de werkwijze van de Van Eycks. Van daaruit ontwikkelde hij net als de broers een eigen verfsoort uit een mengsel van halfedelstenen, mineralen, aardsoorten en emulsies van lijnzaad en eieren. Het is deze verf, in meerdere lagen over elkaar aangebracht, die zijn schilderijen een email-achtige glans geven. “Alsof er licht door glas-in-lood schijnt”, zegt hij in een van de begeleidende filmpjes bij de expositie.
Behalve het ontwikkelen van een eigen verf nam Thielen van zijn middeleeuwse voorgangers ook een voorliefde voor veelluiken over – maar dan op XXXXL-formaat. Sommige hebben tot 25 vierkante meter beschilderd oppervlak.
In Venlo worden de megawerken door een museummedewerker op vaste tijden geopend en weer gesloten, een attractie die de bezoekers elke keer bewonderende oh’s en ah’s ontlokt. Het romantisch-realistisch idioom van Thielen, met veel aandacht voor vrouwelijk bloot, trekt, zeker voor het Limburgs Museum, onwaarschijnlijk hoge bezoekersaantallen, tot nu toe meer dan 25.000. Hoe dat komt? “Thielen”, vertrouwt een suppoost ons op toe , alsof hij het Best Bewaarde Geheim van Venlo onthult, “is misschien even goed als Rembrandt. Misschien zelfs beter.”
50 jaar Thielen. De ogen van de meester. Van 2 februari t/m 5 mei in het Limburgs Museum en het ex-postkantoor/Museum Van Bommel Van Dam. limburgsmuseum.nl
De dinertafel annex catwalk in de 50ste show van Dries Van Noten in Parijs in 2004. foto Marleen Daniëls
Backstage met Marleen Daniëls
Bijna 35 jaar fotografeerde Marleen Daniëls ontwerpers en modellen van de internationale modewereld. Ze deed dat front én, vooral, backstage. Alle groten der aarde verschenen voor haar lens. Veelal ongedwongen, zonder de glitter en glamour die aan het wereldje kleeft. Uit haar werk blijkt dat de in Heusden-Zolder geboren Daniëls ondanks alle verleidingen bleef wat ze was: een reportagefotograaf.
Haar eerste gepubliceerde foto’s stammen uit 1987. In die tijd fotografeerde Daniëls ook de revolutie in Roemenië en de burgeroorlog in Joegoslavië. In India maakte ze fotoreportages over kinderarbeid. Toch kreeg gaandeweg de modefotografie de overhand, ook vanwege de spectaculaire opkomst van Vlaamse mode, meer specifiek de ‘zes van Antwerpen’: Dirk Bikkemberg, Ann Demeulemeester, Walter Van Beirendonck, Dries Van Noten, Dirk Van Saene en Marina Yee. Aanvankelijk fotografeerde Daniëls vooral voor Het Belang van Limburg, later kwam daar De Standaard bij en tal van modebladen.
Toen de Zes van Antwerpen met hun shows naar Parijs, Milaan en de andere hoofdsteden van de mode trokken, ging Marleen Daniëls mee in hun gevolg. Ze fotografeerde dat het een lieve lust had, het merendeel ‘old skool’ analoog. Afgelopen winter toonde het Modemuseum Hasselt een overzicht van haar modefotografie, niet in lijstjes, maar in grote prints tegen de muren. Met pal ernaast, in vol ornaat, de op die foto’s getoonde originele ontwerpen van Iris van Herpen, Viktor & Rolf, Josephus Thimister, Dries van Noten, John Galliano en Yohji Yamamoto.
De over drie verdiepingen verdeelde expositie gaf een raak inzicht in de handel en wandel van de internationale modewereld. Een van de blikvangers was een deel van de fameuze, 150 meter lange dinertafel annex catwalk die Dries van Noten in 2004 liet klaarzetten bij zijn vijftigste show in een oude hangar in een Parijse voorstad. Er waren 500 gasten die werden bediend door 250 obers; over de as van de tafel liepen de modellen af en aan.
Een selectie van Marleen Daniëls’ modereportages is nu te zien bij Mia-H (Mode Incubator voor Accessoires) in Hasselt. Ze geeft een compacte blik backstage van een modeshow en biedt een sfeervolle proeve van haar kunnen. dVoor een deel geven een nostalgische inkijk op een periode in de modesector waarin het er nog losjes aan toe ging, en er nog plaats was voor humor en (zelf)relativering. In de huidige, door Instagram gestuurde miljoenenbusiness met steeds minder winnaars en steeds meer verliezers, kan daar geen sprake meer van zijn.
Wat rest is een verzuchting: waar blijven de nieuwlichters van het kaliber Martin Margiela?
Framing Fashion, van 1 maart t/m 7 juni bij Mia-H, Kempische Kaai 85 in Hasselt. mia-h.be
Jeroen Blok, Zonder titel
Muren van natuur
“Straks kunnen we elkaar niet meer verstaan”, waarschuwt Jeroen Blok alvast terwijl we steeds verder afdwalen in de silo. De 32 meter hoge betonnen torens, ooit gevuld met graan, zijn wegens de galm een akoestische uitdaging, maar ook een gedroomde exposeerplek voor het even duistere als intrigerende werk van de kunstenaar uit Nieuwkoop. ,,De meest passende plek ooit voor mijn werk.”
Met zijn mengvoederfabrieken en eindeloos grote industrieterreinen geldt Veghel niet direct als de parel van Brabant. Toch is een van die industrieterreinen, het voormalige fabrieksterrein van CHV aan de Noordkade, intussen – met behoud van talloze oude industriële elementen – omgebouwd tot een innemende culturele hotspot, met cafés, podia, (kunst)winkeltjes, theater en bioscoop.
Jeroen Blok (1976) is behalve illustrator van kinderboeken, ontwerper van skateboards en fotograaf ook, en vooral, beeldend kunstenaar. Het grootste en boeiendste deel van zijn werk bestaat uit zwart-wit collages. Van een afstandje lijken ze soms op foto’s, maar ze blijken ambachtelijk te zijn samengesteld met knipsels en plakwerk, afkomstig uit onder meer ‘found footage’.
De mens verwoest de aarde en vernietigt de natuur, is de heersende gedachte – bij Jeroen Blok is het precies andersom. Op zijn collages neemt de natuur het over van de mens en groeit ze ons letterlijk boven de pet. Een flatgebouw wordt opgeslokt en aangevreten door golven groen, een massa mensen wordt door een muur van natuur naar de oceaan gedreven, een berg in bedwang gehouden door steigers, en mensenhoofden gaan op in natuurlijke materialen. In Bloks duiding: “De controledwang van de mensheid richting de natuur neemt grote, dictatoriale vormen aan. Je kunt wel keurige gazonnetjes en zo mooi mogelijke plantsoentjes blijven aanleggen, maar uiteindelijk verliest de mens het toch van de natuur.” Zijn advies: “Lay down your weapons, het heeft geen zin je te verzetten.”
De werken van Blok moet je niet op een plaatje zien, je moet er letterlijk met je neus bovenop gaan staan. Anders ontgaan je de details. De mini-mensjes die uit het zwarte groen opsteken, de beelden, de bruggetjes en poorten die leiden naar onbekende werelden. Net als de geheimzinnige antieke, ijzeren luiken die her en der onder de werken in de silo opdoemen.
Jeroen Blok, Lay Down Your Weapons. Van 17 maart t/m 12 mei in de Wiebenga-silo van CHV Noordkade Veghel. chvnoordkade.nl
