Van de Via Appia, de 540 km lange geplaveide weg van Rome naar Zuid-Italië die Appius Claudius Caecus in 312 voor Christus liet aanleggen, zijn maar een paar stukken bewaard gebleven. Ze vormen een schatkamer voor archeologen.

De langs de Via Appia verrezen imposante grafmonumenten voor de Romeinse elite zijn intussen geërodeerd tot schilderachtige ruïnes, die vanaf de achttiende eeuw geliefd waren bij kunstenaars, en vanaf de daaropvolgende eeuw ook bij fotografen. Hoe brachten zij de Via Appia in beeld? Wat vertellen die tekeningen, schilderijen en foto’s ons over de manier waarop er in vroeger tijden naar die historische overblijfselen werd gekeken?

Beeldend kunstenaar en onderzoeker Krien Clevis vlooide de afgelopen zeven jaar verschillende archieven in Rome door, op zoek naar historische beelden van het stuk tussen mijl V en VI, net buiten het oude Rome. Het wordt onderzocht door archeologen van de Radboud Universiteit Nijmegen, met wie Clevis samenwerkte.

Deze ontmoeting tussen kunst en wetenschap resulteerde in Revisited Via Appia in Museum Het Valkhof in Nijmegen, een archeologietentoonstelling waar niet één oude steen te bekennen is. Geavanceerde technologie en de verbeeldingskracht van Clevis zorgen voor een strakke en verfrissende presentatie.

Digitale reconstructie van een grafmonument
aan de Via Appia © Museum Het Valkhof

Zes projecties op twee tegenoverliggende wanden, die wel wat weghebben van een game, laten delen zien van de onderzochte twee mijl van de Via Appia. Wanneer je langer kijkt, zie je hoe het computerbeeld van bijvoorbeeld het Mausoleo di Casal Rotondo, een enorm cirkelvormig Romeins grafmonument, langzaam verandert in een oude foto van precies diezelfde plek. Vervolgens verandert die oude foto in een recente foto, gemaakt door Clevis zelf, vanuit exact dezelfde positie genomen.

Bomen worden groter of verdwijnen, aanpassingen aan het bouwwerk worden zichtbaar. Drie van de zes schermen zijn interactief, waardoor de bezoeker zelf de verschillende standpunten kan innemen van waaruit de historische foto’s gemaakt zijn. Met nieuwe technologie worden de verschillende lagen in de lange geschiedenis van de Via Appia zichtbaar gemaakt. In de lezingenreeks Via Appia Walks worden bezoekers door deskundigen bij de hand genomen en uitgenodigd om nog dieper in deze lagen te spitten. (AvW)

Revisited Via Appia. Van 29.1 t/m 18.4 in Museum Het Valkhof in Nijmegen. revisited-via-appia.nl