Schilder Wim Schumacher weigerde na de Tweede Wereldoorlog te exposeren met kunstenaars die op de hand van het nationaalsocialisme waren geweest, zoals Pyke Koch. Beide kunstenaars zijn met hun werk wel verenigd in de kerncollectie van Museum Arnhem.
De tentoonstelling Van links naar rechtsbiedt een nieuwe kijk op een eeuw neorealisme, de stroming die rijkelijk is vertegenwoordigd in de collectie van het prachtig gerenoveerde museum. Blikvangers daarin zijn kunstenaars als Carel Willink, Pyke Koch en Dik Ket, maar de in de jaren twintig ontstane stroming omvat zoveel meer kunstenaars. Waarom zijn ze zo goed als vergeten?
Met het herboren Museum Arnhem ziet ook de collectie een nieuw levenslicht, aan de hand van drie openingspresentaties. Een vaste presentatie komt er niet meer, aldus directeur Saskia Bak, ‘de collectie zal steeds getoond worden in een ander perspectief zodat deze in beweging blijft’. Het museum streeft ernaar maatschappelijk relevante thema’s vanuit meerdere invalshoeken te belichten.
In Van links naar rechts is de invloed van de politiek op kunst en de carrièreontwikkeling van kunstenaars opnieuw te ontdekken. Kunstenaars die kiezen voor een activistische houding zien hun bekendheid en carrière daardoor wel eens ten onder gaan – met alle gevolgen van dien voor de collectievorming van musea. In deze expositie wordt met een hedendaagse blik gekeken naar hoe eerder verzameld is.
Wim Schumacher, Mevrouw D. foto Marc Pluim
Vergeten neorealistische kunstenaars krijgen zo hun rol in de kunstgeschiedenis terug die ze op basis van hun artistieke kwaliteiten toekomt. Vrouwelijke kunstenaars in de eerste plaats, zoals de communistische Anneke van der Feer en Charley Toorop-leerlinge Berthe Edersheim. Dat het museum in een polariserende tijd terugblikt op een periode die bepalend was voor haar eigen bestaan, getuigt niet alleen van lef, maar laat ook zien waar zijn nieuwe sociaal-artistieke waarden liggen.
Opvattingen over de belangrijkste deelcollecties van je huis evalueren en bijstellen vraagt soms pittige keuzes – al is dat iets wat het Arnhems museum altijd al deed. Na de oorlog werd klassieke ambachtelijke kunst in de ban gedaan omdat ze te veel aan het nationaalsocialisme deed denken; omwille van de kunsthistorische waarde bleef het museum dat werk toch verzamelen.
Van links naar rechts brengt niet alleen kunstenaars als Schumacher en Koch opnieuw bijeen; je vraagt je af of niet elk tijdsgewricht, dus ook het onze, behoefte heeft aan realistische kunst, ongeacht of die van boven of beneden of van links of rechts komt.
Van links naar rechts. Van 13.5 t/m 23.11 in Museum Arnhem. museumarnhem.nl
