Sinds zijn overzichtstentoonstelling twee jaar geleden in de Royal Academy in Londen hoort Léon Spilliaert tot de grote jongens. ‘De grote nachtvogel van de moderne kunst’ prees The Guardian.

Ook Belgisch topkunstenaar Luc Tuymans liet zich in de catalogus lovend over hem uit. Wie nu nog werk van Spilliaert wil gaan verzamelen, moet heel veel geld meebrengen. 

Museum De Reede in Antwerpen, een initiatief van de Nederlandse verzamelaar Harry Rutten, toont grafisch werk en werk op papier van Spilliaert. Het in 2017 aan de boorden van de Schelde geopende museum voor grafische kunst is een logische plek voor Léon Spilliaert: De oorsprong van het beeld. Er is een mooie collectie met werk van onder anderen Francisco Goya, Edvard Munch en Félicien Rops; Spilliaert past daar bijna naadloos tussen.   

Zeker de link met Munch is niet te missen. Beiden kampten met geestelijke inzinkingen en met name in het vroege werk van Spilliaert is, net als bij Munch, zijn worsteling met het leven, vrouwen en de dood een belangrijk thema. Het eerste deel van de expositie, met een aantal vrouwenportretten, sluit nauw aan bij het duistere werk van Munch een verdieping lager. Spilliaerts werken hebben titels als Eenzaamheid, Verlangen en De gedachte. Met de vage verlangens naar de donkere kant van het leven zouden ze zo op elke expositie over Gothic getoond kunnen worden. 

Léon Spilliaert, Zelfportret (1907). Privécollectie


Met name het vroege werk van Léon Spilliaert (1881-1946) wordt gerekend tot het symbolisme. De expositie in De Reede laat zien dat hij niet goed bij één stroming is onder te brengen. Hij ging zijn eigen weg en tekende wat hij zag. Zoals zijn vrouw Rachel in de huiskamer, kalm bezig met een naaiwerk. Of, met krijt, een sober winterlandschap.

De expositie in Antwerpen is niet bijzonder groot, maar uiterst zorgvuldig samengesteld. Spilliaert-kenner Anne Adriaens-Pannier laat zien hoe schetsen en tekeningen een rol speelden bij het ontstaan van zijn prenten en gravures. De Reede bezit zelf maar één werk van Spilliaert, maar dankzij vele bruiklenen ontstaat toch een evenwichtig geheel. Een bijzondere plaats nemen de zelfportretten in, vooral afkomstig uit privéverzamelingen. Een kleine twintig portretten hangen er, veelal op klein formaat. Het zijn raadselachtige tekeningen waarin Spilliaert in een soort zelfonderzoek vooral zichzelf lijkt aan te staren.

Léon Spilliaert, De oorsprong van het beeld. Van 18.2 t/m 16/5 in Museum De Reede in Antwerpen. museum-dereede.com