In Talent Lab brengen VIA ZUID en Toneelgroep Maastricht acht jonge makers uit verschillende kunstdisciplines een aantal weken samen zodat ze elkaar aan verdieping kunnen helpen. “We willen ze laten voelen dat twijfel de basis is van alle kunst.” DOOR EMILE HOLLMAN

Bij de functies van Toneelgroep Maastricht hoort ook het ontwikkelen van jong theatertalent. “In het verleden gaven we elk seizoen een talent de mogelijkheid om een vlakke vloer voorstelling te maken. Je geeft één talent één keer de kans en dat was het dan. Dat vonden we te beperkt”, zegt Paul Slangen, dramaturg van de toneelgroep.

Slangen (54) was lange tijd de rechterhand van Johan Simons en Paul Koek bij tal van theatergezelschappen zoals ZT Hollandia, NTGent en De Veenfabriek. Twintig jaar gaf hij onder andere muziektheater aan het Conservatorium in Den Haag. Hij zag in de afgelopen jaren dat theater steeds vaker wordt gecombineerd met muziek, poëzie, design en beeldende kunst. Daarin zag hij meer mogelijkheden om jonge talenten te helpen.

Saartje Hoogland.

Vandaar dat Toneelgroep Maastricht aanklopte bij Saartje Hoogland (32), sinds 2016 werkzaam als creatief producent voor de talent ontwikkelaars van VIA ZUID. Zij studeerde zelf af als regisseur aan de Toneelacademie maar helpt vooral jonge makers hun kunstenaarsbestaan te regisseren. “Ik merk dat jonge makers vaak op zoek zijn naar andere makers omdat ze het belang zien van kruisbestuiving, op zoek zijn naar andere talen en invloeden maar niet weten hoe ze die deuren moeten openen. Laat staan dat ze daar budget voor hebben. Vandaar die gedachte om een pool van jonge makers te organiseren die elkaar kunnen ontmoeten.”

Inmiddels is voor de derde keer een groep van (dit keer) acht getalenteerde makers geselecteerd die begin dit jaar vijf weken intensief met elkaar op zullen trekken. Het gebeurt allemaal in de Maastrichtse Bordenhal en ze krijgen er een maandsalaris voor. Saartje Hoogland van VIA ZUID: “De bedoeling is om zoveel mogelijk verschillende disciplines bijeen te krijgen. Het zijn allemaal kunstenaars die niet langer dan vijf jaar geleden zijn afgestudeerd en die een band met Limburg hebben of op zoek zijn naar verhalen die hier spelen.”

Paul Slangen: “Het zijn jonge professionals, want afgestudeerd, collega’s dus. Denk aan een performer van de Toneelacademie, een kostuumontwerpster, een actrice die muziektheater maakt of een acteur die lid is van een rapgezelschap, de meesten werken al een beetje interdisciplinair in hun dagelijkse praktijk. Interdisciplinair zijn betekent eigenlijk dat je er niet naar streeft om de ander te worden maar dat je ernaar streeft geïnspireerd te raken door de ander. Ze zoeken binnen hun eigen veld naar verdieping. Een ontwerper hoeft geen schrijver te worden maar kan wel leren van de methodiek van een schrijver. Je moet ze laten voelen dat onzekerheid en twijfel de basis is van kunst. Dat is eigenlijk het begin van elk creatief proces. Dat je durft toe te geven dat je niet weet wat je moet doen.”

Paul Slangen.

“Het lab is er om eens echt te kunnen experimenteren”, zegt Saartje Hoogland. “De eerste groep kreeg de opdracht een eindpresentatie te maken. Daar hebben we een streep door gezet. Sterker nog: de groep mag geen zelfs geen eindproductie maken, het gaat om de ontwikkeling.” Slangen: “We zeggen: ga uitproberen, leer elkaar kennen, maak slechte dingen.” Hoogland: “Al moeten ze wel een manier verzinnen om die voortgang te tonen aan het publiek tijdens de Museumnacht.”

Paul Slangen: “We willen ze laten voelen dat onzekerheid en twijfel de basis zijn van kunst. Dat is eigenlijk het begin van elk creatief proces. In deze tijd zie je dat veel mensen worden opgeleid in een resultaat gerichte mentaliteit. Je moet toe durven laten dat je aan het begin van het creatieve proces niet weet wat het eindresultaat zal zijn.”

“Ze hoeven zich er niet druk om te maken of ze de zaal wel vol krijgen of welke tactiek daarbij hoort”, vult Hoogland aan. “Dat ze iets kunnen laten zien tijdens de Museumnacht is fijn omdat er dan niet alleen een publiek op de been is maar ook een publiek dat openstaat voor experiment en vernieuwing.”

Beiden zijn blij met de resultaten die zijn geboekt in de vorige groepen van Talent Lab. De makers blijven elkaar opzoeken. Beeldend kunstenaar Marie van Vollenhoven en ontwerper Tim Scheffer vonden bijvoorbeeld een plek bij Toneelgroep Maastricht. Van Vollenhoven maakte projecties bij De vier heemskinderen, Scheffer de decors voor King Lear. Saartje Hoogland: “Daar ben ik supertrots op. Zonder Talent Lab waren ze niet op deze plek terecht gekomen.”

Museumnacht Maastricht. Op 12 april. Talent Lab is in de Bordenhal. museumnachtmaastricht.nl, viazuid.com, toneelgroepmaastricht.nl

Tim Scheffer.

 

Ontwerper Tim Scheffer toonde in 2017 een autonoom werk tijdens Cultura Nova in Heerlen. Dat trok de aandacht van Jackie Smeets van VIA ZUID. Zij nodigde hem samen met een pianiste, een choreografe, een acteur, een regisseuse een productieleider en een digitaal kunstenaar uit voor het eerste Talentlab in Maastricht. Naar aanleiding van zijn theatrale installatie Crumpled Entity werd hij opgepikt door Toneelgroep Maastricht waar hij decors maakte voor La Suberba en King Lear. En de installatie Day Dream Space maakte met choreografe Audrey Apers. “Ik vond het spannend en superleuk. Als autonoom ontwerper ben ik gewend om veen ontwikkeltijd te hebben., bij Talent Lab leerde ik vooral on the spot te werken. Dat ik decors zou gaan maken voor Toneelgroep Maastricht had ik een jaar geleden niet gedacht.” timscheffer.com

TALENTLAB 2019: MERLIJN HUNTJENS (DICHTER), HENDRIK KEGELS (PERFORMER), PATRICK HOUSEN (SOUNDARTIST), SIMON BUS (VIDEOKUNSTENAAR, HANNE PIERROT (KOSTUUMONTWERPER, SCENOGRAAF), STEVEN IVO (ACTEUR, HIPHOPPER), LUCIËNNE VENNER (FILMMAAKSTER, PERFORMER, MUZIKANT) EN KARLIJN HAMER (MAKER EN PERFORMER MUZIEKTHEATER)