Nu we door de lockdown meer dan ooit zijn aangewezen op internet, haalt Big Tech nog wat extra happen uit ons brein, zegt WIDO SMEETS. ‘Heeft al iemand bedacht dat corona een samenzwering is van Big Tech, of ben ik de eerste?’

In de recensies over Otmars zonen van Peter Buwalda las ik nergens over de schaduw die de roman laat vallen over de praktijken van ons aller Shell, bijeengebracht in het personage van de Shell-topman J.R. Tromp.

Nu Shell in het echte leven wordt aangeklaagd wegens een moeilijk te overschatten bijdrage aan de ondergang van de aarde kan Otmars zonen in de herkansing voor een literaire prijs. Wat te zeggen van de International Booker Prize? Ze hebben Nederland eindelijk op het netvlies daar.

Het advocatenteam in de zaak tegen Shell wordt geleid door Roger Cox, die naar verluidt vijf jaar bezig was met de voorbereiding van de zaak. Cox was ook het brein achter de Urgenda-zaak, die de nationale overheid in haar hemd zette wegens het niet nakomen van de afspraken van het Klimaatakkoord van Parijs. 

Met Roger Cox in de rechtszaal zou ik me, als ik Shell was, serieus zorgen maken. Zo klonk de woordvoerder van het concern ook toen hij in een reactie iedereen de schuld van de klimaatproblematiek in de schoenen schoof – behalve Shell. Het klonk als een schuldbekentenis. Wie in de boevenvangerij als eerste wegrent, geldt als hoofdverdachte.

Intussen speelt Shell ook nog zijn rol in die andere globale crisis: de ondermijning van de democratie zoals wij die kennen. Niet door types als Trump of Baudet, maar door het door Big Tech geleide regime van wereldwijd opererende bedrijven die technologie hebben omgezet in een totalitaire geldmachine die aandacht omzet in dollars.

In een interview in De Volkskrant beschreef de Amerikaanse schrijver Ayad Akhtar de VS als een schuldenstaat, waar de toenemende machteloosheid van de mensen zich uit in een nog amper te temperen woede tegen alles en iedereen. ‘Het totalitaire zit erin dat we geen seconde meer vrij zijn: zelfs menselijke aandacht wordt met sociale media en kabel-tv te gelde gemaakt.’ 

Die aandachteconomie zorgde er in oktober voor dat we verslaafd raakten aan de presidentsverkiezingen in de VS die als non-stop entertainment wereldwijd werd uitgestrooid. De Amerikaanse politiek volgen we op de voet; bij de beslommeringen van de EU halen we geïrriteerd de schouders op. 

Zo vreet Big Tech zich steeds verder in het maatschappelijk weefsel, en raken we verstrikt in het gelaagde web dat Amazon en Apple en Facebook hebben gespannen. ‘Het maakt Mark Zuckerbeg helemaal niets uit aan welke kant van het politieke spectrum we staan’, zegt Akhtar, ‘zolang we maar tijd op Facebook doorbrengen.’ 

Nu we door de lockdown meer dan ooit zijn aangewezen op het internet, haalt Big Tech nog wat extra happen uit ons brein. We staan erbij en kijken… de andere kant op, geobsedeerd als we zijn door wat de corona-curves teweegbrengen op de socials en in de talkshows. Heeft al iemand bedacht dat corona een samenzwering is van Big Tech, of ben ik de eerste? 

Het praatprogramma M had afgelopen maandag vier recensenten opgetrommeld om 

de lockdown-toespraak van premier Rutte te duiden. Een van hen was Neelie Kroes. Ze vond dat onze premier (haar partijgenoot) goed had gesproken. Maar, meende ze, om de ernst van de situatie écht te laten doordringen tot het volk had Rutte ook plaatjes moeten gebruiken. 

Geen woorden, maar plaatjes.

WIDO SMEETS