Hoe maak je studenten warm voor een klassiek concert? Met het programma Spicy Classics, denken ze bij philharmonie zuidnederland. Het idee is om klassieke muziek te koppelen aan andere kunstvormen. “Het gevoel van Nirvana Unplugged.”

Jongeren die niet zijn opgegroeid met klassieke muziek, en dat zijn er steeds meer, herkennen zich niet in de 19e eeuwse opbouw van een concertopbouw die vaak nog steeds wordt gehanteerd. “Een orkest op een hoog podium is voor hen te afstandelijk”, zegt Masa Spaan van de philharmonie zuidnederland. Vandaar het concept Spicy Classics dat speciaal voor studenten werd ontwikkeld en drie keer per seizoen wordt opgevoerd.

Levendigheid en intimiteit van de muziek komen er in de klassieke concertvorm bekaaid van af. Tegelijkertijd is onze beleving van kunst veranderd, meent Spaan. “Bezoekers zijn omnivoren geworden die zich surfend door de wereld van nu bewegen. Vandaar dat we klassieke muziek verbinden met andere kunstdisciplines.” Ze benadrukt dat de muziek centraal blijft staan, want “het publiek laat zich niet bedonderen”.

Zo wordt het Spicy Concert met De vier jaargetijden van Vivaldi uitgevoerd door een 15-koppig ensemble van de philharmonie onder leiding van de á la Kyteman meespelende en dirigerende blokfluitist Erik Bosgraaf, volgens Spaan “een fluitist van wereldformaat die thuis is in alle muziekgenres. Een echte performer die geweldig kan improviseren.”

Ook Erik Bosgraaf realiseert dat de klassieke opvoering niet werkt als je een nieuw publiek wil aanspreken. “Bij hedendaagse popmuziek draait alles om beeldcultuur. Bij klassieke muziek is dat alleen bij opera het geval. Daarom leek het mij gaaf om bij puur instrumentale voorstellingen beeld toe te voegen dat past bij wat ik wil vertellen. Al moet je iets wat heel goed is niet te grabbel gooien door het op te leuken, oftewel geen cocktails maken met dure whisky.” Bosgraaf zegt niet te willen tornen aan de tijdloze kwaliteit van de muziek. Hij wil die alleen in een verrassende context plaatsen. “Je kunt alle Rembrandts in een zaal op een rijtje hangen, maar door er een Picasso naast te hangen, zie je pas het unieke van beiden.”

Met dat idee in zijn achterhoofd haalde hij de filmmakers Paul en Menno de Nooijer en sounddesigner Jorrit Tamminga erbij. “Die laatste legt door de toevoeging van elektronica, niet vanzelfsprekend bij traditionele klassieke muziek, een vergrootglas op de akoestische klank waardoor het juist super-akoestisch klinkt.” En dat met Vivaldi’s Jaargetijden. “Inderdaad, de spaghetti bolognese van de klassieke muziek”, lacht Bosgraaf. “Bij een bekend stuk hoor je meteen waar de variatie zit. Als ik variaties op het Wilhelmus speel, dan herken je dat ook.”

Zo worden er meer drempels geslecht. Er is een hapje vooraf en een slokje achteraf met de artiesten aan de bar. Een vlakke vloer (in plaats van een hoog podium) zorgt voor direct contact tussen musici en publiek. “Het gevoel van Nirvana Unplugged”, noemt Erik Bosgraaf dat. “Ruiken, zien en horen in alle dimensies, zodat de bezoeker na een uur prettig door elkaar geschud naar buiten gaat”, vult Masa Spaan aan.

Spicy Classics door philharmonie zuidnederland op 14 oktober in de Muziekgieterij Maastricht. philharmoniezuidnederland.nl

Boven: Spicy Classics in Eindhoven. Foto: Stijn van der Loo