Maartje Elants (1977) moet wel diep gezucht hebben toen haar werd gevraagd of ze wilde reageren op het werk van Emile van Doren (1865-1949) in het aan hem gewijde museum in Genk. 

Veel raakpunten leken er niet te zijn. Waar Elants narratieve schilderijen maakt met vrouwen in de hoofdrol, was Van Doren gespecialiseerd in landschappen. Elants: ‘Ik maakte nooit landschappen, voor mij zijn interieurs belangrijk.’

Toch zei Elants ja. Ze nam twee werken, Sneeuwlandschap en De heide in bloei van Van Doren mee naar huis en bestudeerde twee maanden lang intensief diens schildertechniek. Vervolgens maakte ze, gebruikmakend van wat ze bij Van Doren ontdekte, twee schilderijen. Op de eerste verdieping van het museum hangen de vier doeken bijeen. Het resultaat is verbluffend. De aan de Amsterdamse Rietveld-academie als fotograaf opgeleide Elants heeft met Van Doren in het achterhoofd twee schilderijen afgeleverd die naadloos in haar oeuvre passen en tegelijkertijd recht doen aan de meer dan een eeuw oude landschappen van Van Doren.

Maartje Elants, Naast gevallen vaas (2022)

‘Kijk naar die penseelvoering van Van Doren’, zegt ze, ‘die is met al die kleine penseelstreken heel modern voor die tijd. Dat heb ik gebruikt in mijn schilderijen.’ Haar onder volle maan is niet alleen wat penseelvoering betreft gebaseerd op Van Doren, ook haarkleurenpalet komt overeen. En achteraan op het doek is zowaar een klein landschap te zien, inclusief de vale maan die ook boven Van Dorens Sneeuwlandschap figureert.

Op haar tweede schilderij, Naast gevallen vaas, gebeurt iets soortgelijks. Er zit een vrouw op de grond en er ligt een gevallen vaas. Wat er is gebeurd, is aan de kijker. Het is typisch Elants, intiem en mysterieus. Zo lijkt De heide in bloei van Van Doren zich voort te zetten in de vloerbedekking en de jurk van de vrouw.

In de andere kamers van het museum, het vroegere woonhuis van Van Doren, hangen diens werken naast recente schilderijen van Elants. Die doeken werden niet voor de expositie gemaakt, de onderlinge samenhang is daardoor minder groot. Toch is ook daar zichtbaar dat Elants en Van Doren elkaar versterken. De respectvolle aanpak van Elants maakt, mede dankzij de foto’s van Selma Gurbuz die het proces voorbeeldig vastlegde, Binnen Buiten tot een geslaagde dialoog. 

Binnen Buiten, een schilderdialoog tussen Maartje Elants en Emile van Doren. Van 22.5 t/m 2.10 in het Emile van Dorenmuseum in Genk. emilevandorenmuseum.be