Voor de vaste bezoeker voelt het bij binnenkomst als een warm thuiskomen: de duistere, fluctuerende zangtoon, opgewekt met energie uit ontbindende kadavers.

De dierenlijkjes, foetussen, bloedstalen en beenderen, zelfs een menselijke vinger, zijn in glazen kastjes luchtdicht verpakt. Toch weet de geur van de dood hier af en toe te ontsnappen.

Wie deze even geliefde als beruchte bio art-hoek van de Verbeke Foundation in Kemzeke – de meest intrigerende en misschien wel grootste kunstverzameling van België – letterlijk links laat liggen, vindt aan de andere kant de wat gezelliger afdelingen. Zoals het collagemuseum, waar de Oekraïense Lyudmyla Razbitskaya met papiertjes van de Russische chocoladereep Alionka reageert op de oorlog in haar geboorteland.    

Haar werk maakt onderdeel uit van Out of Order Nothing to Declare, dat vooral werk bevat van kunstenaars als Henri B Defauw (1993-2022), Paul Panhuysen (Borgharen 1934 – Eindhoven 2015) en Pieter Celie (Eindhoven 1942 – Borgerhout 2015). De laatste studeerde eind jaren zestig af aan de Akademie voor Industriële Vormgeving in Eindhoven voor hij naar Antwerpen vertrok om daar het enfant terrible en miskend genie uit te gaan hangen.

Als een soort ambachtelijk figuurzager en timmerman ontwikkelde Celie een obsessie voor vers hout. In 1969 trok hij de aandacht met een sculptuur met twintig houten penissen – waarvoor hij in Vlaanderen werd veroordeeld wegens te obsceen. Wellicht is het werk verloren geraakt, in Kemzeke is het niet te zien. Wel heel veel reliëfs en driedimensionale werken met hout.

Van Paul Panhuysen zijn ‘gevonden schilderijen’ te zien, samengesteld uit afgedankte textielrestanten. Vooral nog niet goed afgestelde aanloopstroken, die hij in de jaren ‘70 en ‘80 per kilo opkocht in een fabriek in Stiphout, bij Helmond. Zoekend in de lappenberg naar toevallige, onvolmaakte schoonheid overviel hem naar eigen zeggen een soort gouddelverskoorts: ‘Voor mij waren het kunstwerken die uit de berg tevoorschijn kwamen’. Op sommige staan bloemenpatronen, op andere uitgevlekte Disneyfiguren.

Panhuysen was vooral bekend als geluidskunstenaar. Als je toch de reis naar het Land van Waas maakt, is buiten, op het uitgestrekte Verbeke-terrein, ook zijn Kanariestudio niet te versmaden, hier naartoe verhuisd vanuit het Klankenbos in Neerpelt. Het ‘sound system’ dat de geluiden moet versterken, werkt weliswaar nog niet optimaal, maar de gele kanariepietjes maken uit zichzelf al kabaal voor tien. Kwieke, levende beestjes zijn het, al had Panhuysen het avantgarde-gezang van de dode dieren in het duistere Verbeke-hoekje vast ook kunnen waarderen.

Out of Order Nothing to Declare. T/m 28.04 in Verbeke Foundation in Kemzeke. verbekefoundation.com

Verbeke Foundation, Pieter Celie