‘Ik ga nooit meer naar een museum. Je krijgt er vooral te zien wat politiek verantwoord is. Musea doen wat hen wordt voorgeschreven door de overheid. Voor goede kunst moet je op Instagram zijn.’
Tegenover me zit een kunstenaar, midcareer. Vaak de moeilijkste fase van een loopbaan, ook in de kunsten. Te oud om als veelbelovend door te gaan, te jong voor een retrospectief. En dan slingert zich wellicht ook nog een verdekte midlife crisis door dit hachelijke bestaan. Hoe lang is ‘t ook alweer geleden dat ik nieuw werk van hem zag?
De relatie goede kunst en Instagram lijkt me een hachelijke, verder denk ik te begrijpen wat hij bedoelt. Hoe de dwangbuis van de overheid knelt, je ziet en voelt het, vooral in musea en theaters. Wie niet binnen de voorgeschreven lijntjes (zoals herkomst, kleur, gender) kleurt, krijgt het voor de kiezen.
Deze week lazen we dat de Raad voor Cultuur wil dat de kunsten toegankelijker worden. Overal, voor iedereen. Het cultuuraanbod buiten de Randstad is ‘onevenredig schraal’, talent heeft er minder kans tot bloei te komen. Er moet een Rijkscultuurfonds komen dat het geld doorsluist naar regionale afdelingen. Die zorgen dat het bij de instellingen komt, en dus bij de kunstenaars en de makers. Nog steeds een hele afstand, dunkt me.
Met het streven naar regionale toegankelijkheid heeft gidsland Limburg al de nodige ervaring. In een zelf ontwikkeld toetsingssysteem kunnen cultuurinstellingen 21 punten scoren op criteria als publieksparticipatie, educatie, samenwerking en bedrijfsvoering. Voor het meest voor de hand liggende ijkpunt, artistieke kwaliteit, is één punt beschikbaar. Laat zich raden waar de slachtoffers vielen. Het Orlando Festival, dat 40 jaar lang internationale kamermuziek binnen handbereik bracht van publiek én jong talent, kon de boeken sluiten.
De door de Raad voor Cultuur geconstateerde regionale verschraling is voorbijgegaan aan een columniste in De Limburger die vorige week woorden te kort kwam om de Limburgse musea de hemel in te prijzen. Ze zijn stuk voor stuk goed genoeg voor de status van Rijksmuseum. Waarom? Omdat ze in Limburg staan natuurlijk. Zoals er geen betere architect heeft geleefd dan Pierre Cuypers. Waarom? Omdat ie uit Limburg kwam.
Nadenken over artistieke kwaliteit is door het knabbel & babbeltheater van de identiteitspolitiek grotendeels om zeep geholpen. Daar krijgt het Rijkscultuurfonds nog een hele kluif aan.
Beeld: Gruppo Montebello tijdens het Orlando Festival in 2019, foto Sénen Fernández García
