God & gas geven nieuwe energie

Waarom zou je niet kunnen bidden of mediteren terwijl je de tank van je auto laat vollopen, dachten Jeroen Bisscheroux en Michiel Voet. Ze ontwierpen een tankstation waar je ook geestelijk kunt bijtanken.

Een intrigerende titel was het die Michiel Voet en Jeroen Bisscheroux bedachten voor hun kunstwerk: God & Gas. Ze ontwierpen een tankstation waar je je auto van brandstof kunt voorzien en tegelijkertijd geestelijk kunt bijtanken. Het tankstation heeft de vorm van keukenrolhouder, maar je kunt er ook een uitgerold tapijt in zien.
Een kleed om op te mediteren, als het ware.
Gelovige moslims bidden vijf keer per dag, waar ze ook zijn. Waarom zouden zij dat niet tijdens het tanken kunnen doen, vroeg het Amsterdamse ontwerpersduo Voet en Bisscheroux zich af. En zo ontstond een tankstation waar je kunt tanken en bidden tegelijk. Niet noodzakelijkerwijs op een matje – niet-moslims moeten er ook aan hun meditatieve trekken kunnen komen – maar in een holte van het station.
Het ontwerp is inmiddels gerealiseerd. Op een desolaat haventerrein in Amsterdam-Noord, bij een hal van de voormalige Nederlandse Scheepswerf en Droogdok Maatschappij, staat het hagelwitte tankstationnetje. Aan de voorkant kun je koolzaadolie (een puur plantaardig product) tanken, aan de achterkant, in een holte van de constructie, kun je rustig zitten en uitkijken over de Hollandse luchten boven het IJ. Uit twee luidsprekers komen klanken van soundscapes, afgewisseld met teksten van milieugoeroes als Al Gore.
Het idee stamt uit de tijd dat de hype over de opwarming van de aarde nog niet bestond, en Al Gore niet meer was dan een vage herinnering aan een met overgewicht en alcoholisme kampende Amerikaanse ex-presidentskandidaat. Vier jaar geleden begonnen Voet & Bisscheroux met het uitwerken van ideeën over de openbare ruimte in een stedelijke omgeving. “We begonnen met het combineren van zaken die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hadden, zoals tanken en bidden”, vertelt Bisscheroux.
Het idee van geestelijk bijtanken terwijl je auto vol brandstof loopt, leverde het concept God en gas op. Voor een expositie in het kader van het Over het IJ-festival maakten Voet & Bisscheroux een levensgrote maquette van het tankstation, die de nodige aandacht trok. Onder meer van de stichting Opgewekt.nu die het duo de mogelijkheid bood het idee daadwerkelijk uit te voeren, met koolzaadolie als brandstof.
Jammer genoeg moesten ze de naam van het ontwerp veranderen op last van een ambtenaar van burgemeester Cohen, die de tentoonstelling kwam openen. De combinatie God en gas zou te gevoelig liggen. Het tankstation werd omgedoopt tot New Energy. Bisscheroux: “Het controversiële in de titel waren we kwijt toen onze gedachtespinsels met de realiteit in aanraking kwam. Dat is spijtig, maar voor een ontwerper vaak onontkoombaar als je je ideeën wil laten uitvoeren.”
Inmiddels wordt het New Energy-station bij het IJ geëxploiteerd door Clean Fuel, een bedrijf dat gespecialiseerd is in alternatieve brandstoffen voor auto’s, zoals biodiesel, koolzaad, aardgas en waterstof. Het concept is deels ideëel, zegt Bisscheroux. “Ze verwachten dat auto’s in de toekomst op alternatieve brandstoffen gaan rijden, en willen daar geld mee verdienen.”

Bisscheroux (42), zoon van de Heerlense architect Laurens Bisscheroux (1934-1997), heeft zijn atelier vlakbij het New Energy-station, in een oude scheepshal van de NDSM-werf. In dat oude havengebied, enkele jaren geleden nog een gribus, is een ‘creatieve industrie’ aan het ontstaan met ateliers en werkplaatsen waar kunstenaars, ontwerpers, ambachtslieden en toneelgroepen zich voor relatief weinig huur ongestoord kunnen ontwikkelen. Een skatebaan is al in gebruik genomen, een grand café annex restaurant, een theater en een repetitieruimte voor jonge bandjes volgen. Ondersteund door het stadsbestuur dat oude industrie- en havengebieden een tweede leven wil bieden. “En het werkt”, zegt Bisscheroux, die sinds twee jaar een atelier in de NDSM Kunststad in gebruik heeft. “Alles wat je wil, is hier voorradig. Er is altijd wel iemand die het kan uitvoeren, of er over wil nadenken. Het is creatieve industrie op grote schaal, en het werkt als een magneet. Sinds kort heeft MTV zich hier gevestigd, en een stuk verderop komt de nieuwbouw van het Nederlands Filmmuseum.”
In hun atelier werken Voet & Bisscheroux alweer aan nieuwe varianten van hun tankstation, waarbij steeds wordt gestreefd naar mogelijkheden om ‘af te schakelen’ van het jachtige bestaan. Aan de wand prijken ontwerptekeningen van Gas and Light, Gas and Run, Gas and Oxygen, Gas and Testosteron en Gas and Pressure: tankstations waar je een lichttherapie kunt ondergaan, je fitheid kunt verbeteren op een loopband, jezelf zuurstof kunt toedienen, je filefrustraties kunt afreageren op een boksbal of je bloeddruk en hartslag kunt laten doormeten.

Het New Energy-station op het NDSM-terrein aan het IJ in Amsterdam. foto Thomas Schlijper.

Het protoype van ‘God and Gas’ van Voet & Bisscheroux maakt deel uit van de kunstmanifestatie Rock my Religion die van 9 september tot en met januari 2008 in en rond Odapark in Venray wordt gehouden. Zie ook www.odapark.nl