Begin 2004 nam Ernst Stefels namens de NV ROR de renovatie van het domein over. Bijna tien jaar na de start ziet hij de afronding naderbij komen. Het ging niet van een leien dakje, maar hij is trots op het eindresultaat. “Het is hier plezierig binnenkomen.”

Ernst Stefels is een opgelucht man. Begin deze eeuw werd de Nederlandse ontwikkelaar door een mede-investeerder op het spoor van het domein Oud-Rekem gezet. “Hij maakte me attent op de kansen om op de plek van het minderbroedersklooster twee appartementencomplexen te bouwen. Ook waren er plannen voor de bouw van een zorgcentrum.” Inmiddels is de aanbesteding van het zorgcentrum, naast het poortgebouw van het kasteel, zo goed als rond. Volgend jaar gaat de eerste spade in de grond, de oplevering is voorzien in 2015.

Het is in een notendop de geschiedenis van de reconversie van de in 1988 gesloten Rijkspsychiatrisch Centrum inrichting naar een parkachtige omgeving aan de rand van Oud-Rekem.

We spreken elkaar in een tot woning verbouwde voormalige werkplaats van het gesticht. Buiten heerst een bijna volmaakte rust, af en toe onderbroken door een passerende auto die zich laat horen op de klassieke kasseienstraat die niet toevallig vernoemd is naar Leon Hermans, de man die het domein begin jaren negentig redde van de ondergang. Waar Hermans tien jaar lang investeerde in plannen maken en ontwerpen, is Ernst Stefels (met zijn dochter Daphne) inmiddels tien jaar bezig met ontwikkelen en bouwen. De denker afgelost door de doener, de romanticus door de realist, de twijfelaar door de knopendoorhakker.

Toen eigenaar Leon Hermans liet doorschemeren van het twaalf hectare grote domein af te willen, meldde Ernst Stefels zich namens een groep investeerders die begin 2003 met de inmiddels opgerichte NV Residentie Oud-Reckheim (ROR) een deel van het domein overnam. De interesse voor het zorgcentrum en de appartementencomplexen had zich uitgebreid tot de rest van het domein. Stefels: “Met uitzondering van het kasteel, het poortgebouw, het oude hospitaal en de directiewoning. Die bleven buiten de transactie. Wat overbleef, grofweg alles wat links en rechts van de Leon Hermanslaan ligt, zijn we vanaf juni 2004, toen het masterplan werd goedgekeurd, gaan ontwikkelen.”

De als bouwkundig ingenieur opgeleide Ernst Stefels (76) is de zoon van een architect. Met zijn broer belandde hij in de makelaardij waar ze een vastgoedportefeuille opbouwden. Daarnaast specialiseerde hij zich in het taxeren voor en adviseren van banken. Op latere leeftijd vestigde hij zich met zijn vrouw in 1990 in België. “We wilden weg uit het Gooi, en onze keuze was, vooral door mijn vrouw, op Maastricht gevallen. Uiteindelijk vonden we aan de andere kant van de grens een mooie plek met veel ruimte, en werd het België.”

Na de overname van het Domein Reckheim ging Stefels voortvarend te werk.. Het ‘nieuwe’ hospitaal uit de jaren dertig, dat danig aan het verkommeren was, liet hij verbouwen tot vier luxe appartementen. Om verzakking in de drassige ondergrond te voorkomen, moest er eerst nieuwe fundering onder worden geslagen. Vanwege de koloniale uitstraling kreeg het in 2007 opgeleverde complex de naam Singapore mee. Er tegenover kwamen vijf bouwkavels voor grote, moderne villa’s waarvan er inmiddels twee zijn gebouwd.

De gebouwen aan de Leon Hermanslaan werden stelselmatig, van oost naar west, gerenoveerd dan wel doorverkocht: het eerste blok met patiëntenverblijven, de voormalige wasserij, de brandweerkazerne, het koetshuis, de schoen- en kleermakerij, de schrijnwerkerij en de werkplaatsen zijn inmiddels opgeknapt en bewoond. Alle ingrepen werden nauwkeurig beoordeeld door een gemeentelijke bouwcommissie. Stefels: “Zoiets werk aanvankelijk vertragend, maar uiteindelijk ook verhelderend. Zeker de laatste jaren hebben we met de gemeente erg goed kunnen samenwerken.” Aan de westkant van de Leon Hermanslaan verrijst ook nog een nieuwbouwproject met zes woningen met tuin en drie kleinschalige appartementblokken van elk vijf eenheden.

De laatste grote renovatieklus aan de Leon Hermanslaan is het negentig meter lange, monumentale dagverblijf waarin oorspronkelijk de eet- en slaapzalen van de patiënten waren. Op de kop ervan bevindt zich, in een basiliekachtige architectuur, het cellenblok voor eenzame opsluiting voor onhandelbare patiënten. Wie wel eens oude foto’s van het gesticht heeft gezien, behoeft weinig fantasie om een idee te krijgen van wat zich hier in de loop der jaren heeft afgespeeld.

Over de bestemming van get gebouw zijn de gesprekken nog gaande. Mogelijk iets met gezondheid, licht Stefels een tipje van de sluier op. Als dat niet lukt, wordt het een appartementencomplex, met de mogelijkheid van service-appartementen, op loopafstand van het nieuwe zorgcentrum dat vanaf volgend jaar verrijst op de Groenplaats bij het poortgebouw. Het centrum bevat 69 kamers, 17 service-appartementen en een grand café.

Beide projecten, zo verwacht Stefels, worden in 2015 afgerond. Dan zit zijn klus voor het domein erop, twee jaar later dan gepland. Bij aanvang hebben we tien jaar uitgetrokken voor dit project, het zijn er dan twaalf geworden.” Los van het zorgcentrum zijn er in die periode 85 wooneenheden gekomen.

Terugblikkend op die periode is Stefels een tevreden man. “We zijn er indertijd met groot enthousiasme begonnen, maar tijdens het traject zijn er veel wijzigingen in de regelgeving van kracht geworden. Daarnaast moeten we de effecten van de economische crisis niet onderschatten. Het heeft me wel eens aan de rand van de wanhoop gebracht.” Lachend: “Dan is zo’n domein van een voormalige inrichting wel een passende omgeving. Maar het is het allemaal waard geweest.”

Het eindresultaat is dan ook is dan ook compleet anders dan de spectaculaire plannen van architect Jo Coenen van begin jaren negentig. De aanpak van de ROR is dichter bij de authentieke bebouwing gebleven, waardoor de parkachtige sfeer van het gebied behouden zijn gebleven. Stefels: “Het is hier plezierig binnenkomen. Ja, het is een mooi domein geworden. We zijn trots op wat we hier hebben gerealiseerd.”