De enige vier Nederlandse dansers in het Nederlands Dans Theater komen uit het Noord-Limburgse Velden. Ondanks de stille bedenkingen van hun vader maakten Myrthe, Ikre, Marne en Xanthe van Opstal hun droom waar. “Ik zei nog, haal eerst maar je zwemdiploma.”

Het was geen publiciteitsstunt, zo verzekerde artistiek leider Paul Lightfoot meermalen. En ook geen ode aan Limburg of een gebaar naar de vooropleiding in Venlo. Maar uniek en ongekend is het wel: dit seizoen dansen maar liefst vier leden uit het gezin Van Opstal uit Velden bij het Nederlands Danstheater. ‘We hebben hen gekozen op grond van kwaliteit en persoonlijkheid.’, benadrukt Lightfoot.

Myrthe (25) en Marne (22) van Opstal maakten de afgelopen twee jaar deel uit van de jongere talentengroep, NDT II. Ze stoomden dit seizoen door naar de topgroep, NDT I, min of meer het summum in de Nederlandse moderne danswereld. Hun zus Imre (23), eerder stagiaire bij Dansgroep Amsterdam, is aangenomen bij NDT II. De jongste, Xanthe, heeft een stage-contract bij NDT II binnengesleept. Alle vier de kinderen uit één gezin dansen nu dus bij het Haagse topgezelschap: een unicum in de ruim vijftigjarige geschiedenis. De vier zijn ook nog eens de enige Nederlanders binnen het internationaal samengestelde tableau. Let wel: bij het NDT auditeren de beste dansers uit de hele wereld.

De vier kinderen groeiden op in een sportief gezin zonder artistieke dansgeschiedenis. Om beurten kozen ze voor de uitzonderlijke weg van een carrière in de professionele dans. Vader Frans had stille bedenkingen, zei hij al eens. “Het is toch een kwetsbaar beroep. Statistisch zijn er veel uitvallers. En de internationale concurrentie is moordend.” Maar om demotivering te voorkomen heeft hij die twijfels nooit uitgesproken. Met het succesvol doorlopen van de fel begeerde NDT-audities bewijzen zijn vier kinderen die concurrentie aan te kunnen.

Natuurlijk past het ook in het nieuwe beleid van het Nederlands Dans Theater om zich nationaal beter te profileren. Internationaal zijn naam en faam van het NDT groter dan in eigen land. De onbekendheid bij het grotere publiek heeft ook te maken met de internationale samenstelling van het gezelschap. Publiek wil zich graag identificeren met dansers op het podium en dat gaat gemakkelijker als ze van eigen bodem zijn. Nederlands sprekende dansers kun je ook makkelijker naar voren schuiven in de media. Het is niet voor niets dat over de vier Van Opstals een documentaire in de maak is. En dat Myrthe en Marne samen hebben gedanst in het Glazen Huis tijdens Serious Request.

Toch zijn de Van Opstals niet scheutig met interviews. Ze willen niet te veel opvallen – tenzij als danser met podiumprestaties – en ook met hun levensverhaal niet te zeer naar voren treden binnen het tableau van NDT. Bovendien: probeer ze maar eens allemaal rond één tafel krijgen; dat vereist hogere wiskunde in agendaplanning. Slechts twee keer per jaar treft het gezin Van Opstal elkaar in het ouderlijk huis: rond kerst en in de zomervakantie. Sinds ze bij het NDT dansen zijn ze vaak op tournee. Wel delen ze woonruimte in Den Haag en Rotterdam.

Wie ze bij elkaar ziet, herkent de gelijkenis. En ontdekt de verschillen. Marne is roodharig en schiet de hoogte in. Myrthe is in alles een danseres: verzorgd en als enige met gestifte lippen. Imre oogt sportief met haar stoere kleren. En Xanthe is duidelijk de Benjamin, jeugdig, met sterke uitstraling.

Als het kan, zien ze – met rozen in de hand – elkaars optredens, bijgestaan door eventuele geliefden. Volgens moeder Mirjam is het gezin niet genetisch behept met danstalent. “Ik hou van schilderen en beeldhouwen, maar puur uit hobby.” Vader Frans: “Mirjam heeft wel bij de Nederlandse jeugdploeg gezwommen.” Zelf houdt hij ook van sport: schaatsen, windsurfen, volleybal. Maar artistiek? “Ik ben productontwikkelaar. Maak printers. En pingel af en toe iets op de piano. That’s it.” Als er al van genetische aanleg sprake zou zijn, komt die van opa van moeders kant. Die was beeldhouwer.

Over hoe het begon zijn ze het eens. Myrthe, de oudste, zei toen ze drie was: “Ik word ballerina.” Ze had een Duitse tv-serie gezien over een meisje dat zich terugvocht naar de ballettop. Moeder Mirjam: “Ik zei nog, haal eerst maar je zwemdiploma.” In geen tijd had Myrthe haar A en B. En toen ze met haar moeder in Venlo naar The Sleeping Beauty was geweest, wist ze het zeker. Als kleuter ging ze al naar een dansschooltje in het dorp. Leuke bewegingsspelletjes, slootje springen, boekje open, boekje dicht. Serieuze balletles kreeg ze pas vanaf haar zevende, aan de muziekschool in Venlo. Broer Marne herinnert zich hoe hij werd aangestoken: “Terwijl ik pianoles had, kreeg Myrthe dansles van Pia Graste. Die duurde een kwartier langer. Dat restkwartiertje deed ik mee.’

Het is geen gen, het is een virus, zegt Imre. Alles wees bij haar op een sportcarrière. Ze hoefde maar een bal te zien of wist er raad mee. Vader: “Ze is vaak benaderd door sportclubs. Voetbal, tennis, volleybal. Allemaal wilden ze haar hebben.” Imre: “Maar ik wilde juist iets doen wat ik niet vanzelf beheerste. Dus koos ik voor de moeilijkste weg: dans.” Xanthe: “En als jongste ontdek je zo vanzelf dat je het ook leuk vindt.”

Myrthes ‘klassieke’ kinderdroom werd snel moderner, nadat ze in De Maaspoort in Venlo het Nederlands Dans Theater zag. Marne werd een keer tijdens Minus 16 van Ohad Naharin uit het publiek geplukt om mee te doen. Trots: “Na afloop vroegen Myrthe en ik handtekeningen aan de dansers. Nu zijn we hun collega’s.” Myrthe: ‘Nu dansen we zelf Minus 16.’

Omdat de vier in leeftijd elkaar zo weinig ontlopen, doen ze denken aan de Von Traps. Maar het laatste wat broer en zussen willen, is te boek staan als ‘De Van Opstalletjes’. Moeder: ‘Het zijn individuen, met eigen stijl en talent.’ Wat ze delen is een mooie flow en een energieke dynamiek. Van huis uit hebben ze een sterk lichaamsbewustzijn meegekregen. Maar volgens moeder Mirjam is het vooral de “discipline om eruit te halen wat erin zit” die hen zo ver heeft gebracht. Xanthe: “Je oefent bizar lang voor elk detail. Niet iedereen kan dat opbrengen.” Myrthe: “Er is geen vak waarmee je zo sterk met jezelf wordt geconfronteerd als dans. Iedere dag begint met kritiek.” Imre: “Dansen doe je mentaal.” Xanthe: “Als je niet snapt hoe je lichaam in elkaar zit, blokkeer je.”

Pijn vinden ze vanzelfsprekend. En gelukkig zijn ze niet blessuregevoelig. Xanthe: “Elke ochtend word je wakker met stijve spieren.” Imre: “Dan weet je dat je hebt gewerkt.”

Programma B door NDT II. Op 18 mei in Theater a/h Vrijthof Maastricht. www.theateraanhetvrijthof.nl