Schrijver Oscar van den Boogaard (1964) is een van de gasten tijdens het literaire zomerfestival Het Grote Verlangen. De thematiek van het verlangen is in vele kleuren terug te vinden in zijn boeken. “Ik heb soms het gevoel dat ik het leven achterste voren leef.”
Het leven gaat voor de literatuur
Het festival is getiteld Het Grote Verlangen. Bestaan er boeken die niet over verlangen gaan?
“Ik kan me geen leven voorstellen waarin een mens niet nadenkt over wat hij wil, wie hij wil zijn, waar hij naartoe wil gaan, met wie? Het verlangen is een motor om te bestaan. Ik denk dat ik zelf het talent heb om te willen wat ik kan, en zelfs om te willen wat er gebeurt. Dat klinkt een beetje ingewikkeld maar wat ik bedoel te zeggen is: als je leert in het moment te zijn en iedere situatie steeds te aanvaarden, dan is er voor teleurstelling geen plaats. Ik denk dat het grote verlangen daarmee heeft te maken: willen wat er is. Niet meer de toekomst nodig te hebben maar gewoon ieder moment tevreden te zijn.”
Hoe weet je dat je niet te veel verlangt?
“Vroeger was het woord verlangen belangrijker voor mij dan nu: ik wilde iemand worden, een schrijver, een geliefde, een tevreden man. Nu ik dat ben geworden, gaat het mij er meer om dat ik daarvan wil genieten. Het verlangen naar méér of iets anders zou me alleen maar ontevreden maken en afleiden van dit moment. Vrienden van mij vinden misschien dat ik veel wil. Ik ben een verzamelaar; ik verzamel huizen en kunst en antiek. Ik heb gisteren in Berlijn een portret uit 1800 gekocht van een vrouw met een heel mooie blik en ik heb een Landrover Defender waarmee ik door kuilen en diepe plassen kan rijden. Is dat verlangen? Is dat materialisme? Het heeft meer met magie te maken. Je leven zo inrichten zoals het eigenlijk bedoeld is. Ik heb vaak het gevoel dat ik het leven achterste voren leef. Dat ik alles doe en verplaats totdat het klopt en alles op de juiste plaats staat.”
Jij hebt het, sprekend over je romans, wel eens gehad over oceanisch verlangen. Wat wilde je daarmee zeggen?
“Het oceanisch verlangen is het verlangen op te gaan in de ander; in het moment, om je één te voelen met de wereld. Mijn personages zijn er allemaal op de een of andere manier naar op zoek. Ik heb het gevonden, in mijn werk, in mijn liefde. Met mijn vriend Steven Van Watermeulen (acteur, Louis d’Or winnaar) die ik acht jaar geleden in de trein tussen Brussel en Amsterdam heb ontmoet en met wie ik kort geleden ben getrouwd, schrijf ik zelfs boeken samen. Onder het pseudoniem Emmanuel Lipp en Pearl Sweetlife. Dat is geen oceanisch verlangen meer, dat is oceanisch tout court.”
Verlangen naar geborgenheid, liefde, eenwording. Werkt schrijven heilzaam in dat opzicht of moeten we het puur op de literatuur betrekken?
“Schrijven is heilzaam maar alleen het leven kan dat pas werkelijk zijn. Het leven gaat voor de literatuur. Een schrijver kan zich niet ontwikkelen als hij dat als mens niet doet.”
Is het schrijven van een nieuw boek een kwestie van verlangen of een kwestie van noodzaak?
“Het is een kwestie van onbedwingbare nieuwsgierigheid; kijken wat je kunt maken, wat je kunt ontdekken, wat iets betekent. Nieuwsgierigheid bedwingen is absoluut noodzakelijk. Het ergste wat een mens kan overkomen is als nieuwsgierigheid de kop wordt ingedrukt.”
In je jongste roman Magic Man uit 2007 zit het verlangen hoofdpersoon Bruno zo dwars dat je hem laat buurten bij het boeddhisme. Alle fraaie woorden van de monnik ten spijt, hij trekt het niet hè?
“Het boeddhisme leert hem dat verlangen niet bestaat, maar aan die wijsheid is hij nog helemaal niet toe. Hij moet eerst nog heel veel meemaken en bevredigen. Hij moet eerst iemand worden om die identiteit vervolgens misschien op een dag los te kunnen laten.”
Het is wat, de kunst van het leven. Volgens Bruno beheersen de boeddhisten het niet omdat ze in een humorloze wereld leven. Kunstenaars beheersen het niet omdat ze alles nodeloos ingewikkeld maken.
“In het leven is het belangrijk niet te streng te zijn. Je moet jezelf toestaan te twijfelen, je moet om jezelf en elkaar kunnen lachen, je moet durven inconsequent te zijn. Soms laat je je ego los, en soms steekt hij weer de kop op. Ik houd niet van mensen die categorisch zijn. Je hebt designpolizisten, kunstpolizisten, literatuurpolizisten en spirituele polizisten. Dan nog liever dood.”
Navigare necesse est, schrijf je.
“Je moet in beweging blijven, kijken naar wat er gebeurt, ieder moment opnieuw. Alleen dan kun je verbaasd blijven en vreugdevol. Mijn vader van vijfentachtig vindt zichzelf nog steeds jong en onervaren. Daarom is hij mijn beste vriend.”
Oscar van den Boogaard: “Het verlangen is een motor om te bestaan.” foto Bart Michielsen
Literair zomerfestival Het Grote Verlangen: in Genk, Hasselt, Heerlen en Maastricht. Met oa Oscar van den Boogaard, Manon Uphof, Marc Reugebrink, Rick de Leeuw, Hafid Bouazza en Gerrit Komrij. Van 17-30/8. www.hetgroteverlangen.eu
