De jonge bariton Raoul Steffani wordt gezien als een van de grootste zangtalenten van Nederland. MARK VAN DE VOORT zocht hem op. “Ik koos niet voor de muziek, de muziek koos voor mij.”
Raoul Steffani, de naam zelf klinkt al als muziek. De rijzende ster in baritonland zit er relaxt bij en glimlacht minzaam op de opmerking. Hij hoort het wel vaker, Steffani is nu eenmaal geen gangbare achternaam in Nederland. Een overblijfsel van Italiaanse voorouders, maar dan wel van ver terug, is het enige wat de jonge zanger weet. “In het buitenland valt mijn naam in elk geval goed op. Maar het klinkt waarschijnlijk exotischer dan de herkomst daadwerkelijk is. Ik moet er toch eens onderzoek naar gaan doen.”
Met de loopbaan van Steffani gaat het ontegenzeggelijk crescendo. Vorig jaar beleefde de jonge bariton een kroonjaar. Hij sleepte als eerste mannelijke vocalist de prestigieuze, tweejaarlijkse Elisabeth Evertsprijs voor veelbelovend Nederlands muziektalent in de wacht. En hij won het Grachtenfestival Conservatorium Concours 2016. De prijzenregen helpt hem op weg. “Ik krijg ineens meer kansen om me te laten horen, zoals in het Concertgebouw. Een luxe, ik weet het, maar tegelijkertijd plan ik mijn concerten vaak al jaren vooruit, omdat ik zoveel mogelijk afwisseling in mijn repertoire wil. Liedrecitals, opera, concertwerken en het vaak verwaarloosde operette-genre; ik wil me ontplooien als een breed inzetbare zanger.”
Raoul Steffani (Sittard, 1992) komt allerminst uit een muzikaal nest. Zijn ouders hebben “keurige kantoorbanen”, zoals hij het zelf zegt, ze hebben hem ook nooit gepusht om voor de klassieke muziek te kiezen. “De liefde voor zang komt echt uit mezelf. Ik koos niet voor de muziek, de muziek koos vooral voor mij. Ik kan dat niet goed uitleggen, zo heeft het altijd gevoeld, als een onontkoombare passie.” Over zijn succes: “Timing en geluk spelen natuurlijk ook een rol.” Met een tevreden glimlach: “Op de een of andere manier is het universum me goed gezind.”
Steffani volgde zangopleidingen aan de conservatoria van Tilburg en Amsterdam, waarna hij voor twee jaar vertrok naar Wenen. Daar kreeg hij les van bariton Peter Edelmann en stortte hij zich vol overgave in het rijke klassieke muziekleven van de stad. Nog altijd bezoekt hij er dolgraag concerten van zijn zanghelden, zoals Anne Sofie von Otter en Bryn Terfel. “Ik pik er altijd wel even een opera of liedrecital mee.” Niet iedere jonge zanger doet dat, beseft hij, maar hij vindt het van wezenlijk belang voor zijn ontwikkeling. “Een kleine nuance in het overbrengen van emotie, een finesse in de podiumpresentatie; je leert altijd wel iets.”
Hij kreeg privélessen van dezelfde Anne Sofie von Otter en van Elly Ameling, en volgde masterclasses bij zijn held Thomas Hampson. “Met Hampson heb ik nog regelmatig contact, dat vind ik nog steeds ongelofelijk”, vertelt de 25-jarige vol verwondering. Maar het is vooral de vermaarde zangpedagoge Margreet Honig die volgens Steffani cruciaal is voor zijn razendsnelle ontwikkeling. Hij wordt al vijf jaar gecoacht door de inmiddels 79-jarige zanggoeroe, die gewild is bij vocalisten van over heel de wereld. Steffani is één van haar laatste zangstudenten. “Margreet is mijn grote steun, ik heb een blind vertrouwen in haar. Ze werkt op een heel intuïtieve manier, ze kan van die hele kleine aanwijzingen geven waardoor alles ineens op zijn plek valt. Dat varieert van zangtechnieken en ademtips tot aan mijn carrièreplanning.” Lachend: “Al vindt ze dat laatste geen lekker woord.”
Volgend jaar komt zijn debuut-cd uit bij Challenge Records, altijd een belangrijk moment in de carrière van een klassiek muzikant. Het wordt een cd met liederen van Jean Sibelius, Alban Berg en zijn grote favoriet Robert Schumann. Een groot deel van de composities zal hij ook vertolken tijdens zijn recital begin november op Festival Vocallis. “Veel mensen houden het bij Schubert, maar voor mij is Schumann de kroon op het liedrepertoire. Hij staat het dichtst bij mij. Hij is emotioneler, waar Schubert vaak een meer beschouwend karakter heeft.”
In april 2018 toert Steffani door Nederland met zijn liedbegeleider, pianist Daan Boertien, in het kader van de Dutch Classical Talent Tour. Ook opera staat op het menu, waaronder The Rape of Lucretia van Benjamin Britten en Mozarts populaire Così fan tutte tijdens de Nationaal Jeugd Orkest Muziekzomer 2018. Als romantische, lyrische bariton is Steffani’s stem nog steeds in ontwikkeling. “De zangkunst is een waarachtig ambacht, stapje voor stapje bouw je jouw instrument op. Ik ben vanaf mijn zeventiende pas echt serieus gaan zingen en Pavarotti zei dat het tien jaar duurt voor je een echte zanger bent, dus ik heb nog een paar jaar.”
Steffani is met de jaren ook bewuster gaan leven. “Als zanger ben je zo gefixeerd op je instrument, ik merk het meteen als er iets mee aan de hand is. Ik ben heel braaf geworden.” Hij eet zo gezond mogelijk. Liefst elke ochtend verse gemberthee bijvoorbeeld, goed voor de stembanden. Stoom afblazen kost hem geen moeite. “Ik reis graag en ik ga ook als het even kan lekker uit eten met vrienden.” Hij klopt op zijn buik. Hij is nu nog mager, zegt hij, want hij let op wat hij eet. Lachend: “Maar gelukkig mag je als bariton wel over een bodem beschikken.”
Festival Vocallis
Het meerdaagse Festival Vocallis, in zeven gemeenten in Zuid-Limburg, biedt van 31 oktober tot en met 12 november concerten, lezingen, openbare masterclasses, kinderactiviteiten en zangworkshops. Het festival begon kleinschalig, zes jaar geleden in Vaals, maar breidt vanaf deze editie stevig uit. Dat moest, vindt programmeur en waarnemend voorzitter Gert Geluk. Meer bezoekers en een breder publiek zijn nodig om het voortbestaan zeker te stellen. “We richten ons ook meer op sociale binding en educatieve projecten.” Thema van deze eerste editie nieuwe stijl: het bruisende Parijs van rond 1900. Met optredens van onder andere sopraan Lenneke Ruiten, zangeres Charlotte Haesen en het Coco Collectief. Raoul Steffani zingt op zaterdag 11 november in De Kopermolen in Vaals.
Festival Vocallis, van 31/10 t/m 12/11 op diverse locaties. festivalvocallis.nl
