In zijn auto ligt een rijstevlaai die hij net heeft leren bakken. Belangrijker: voor zijn zeventigste verjaardag kreeg componist Jo Sporck een hommage-avond en ging zijn pianoconcert Into Silence in première bij Phil Zuid met Ed Spanjaard op de bok. ‘Een sporter wordt met de jaren slechter, een componist met de jaren beter.’
Muziek
‘Ik was een jaar of vier, er was nog niet veel op tv. Wanneer mijn moeder me aankleedde, hoorde ik de Rheinische Symfonie van Schumann, want daarmee opende het Duitse nieuwsprogramma Hier und Heute. Zo werd mijn fascinatie voor klassieke muziek gezaaid. Sindsdien heb ik zoveel muziek in me opgenomen dat het verzadigingspunt is bereikt; ik luister niet veel meer.
Ik speel iedere dag études van Chopin en de Goldberg Variaties van Bach om te weten wat het is om instrumentalist te zijn. Maar ik ben ook gek op muziek van Carlo Gesualdo, van Bartók, Janácek en Scriabin. Bach blijft altijd, Mozart ook. Maar de schok die ik als puber ervoer toen ik een symfonie van Beethoven hoorde, krijg ik al lang niet meer. De allerlaatste keer dat ik écht geraakt werd, was twintig jaar geleden door de hommage van Sofia Goebaidoelina aan T.S. Eliot. Ik zit in de fase dat ik niet meer gestoord wil worden.’
Boeken
‘Ik ben geen grote, wel een kritische lezer. Hoogmoed van Richard Hemker vind je nergens in de boekhandels maar het bestaat wel. Fenomenaal! Wat ik prachtig vind: alles wat suggestief is, alles wat je kunt invullen, alles wat een vraagteken is, alles wat indirect is en tegelijk prikkelend. Er is een groot verschil tussen cultuur en kunst, ik maak onderscheid tussen verdoven en verdiepen. Het ene verdooft, het andere verdiept. En verdoven gaat makkelijker dan verdiepen. Herman Koch is geen Thomas Mann. En Joseph Roth vind ik een ongelofelijke schrijver, die Radetskymars, wat een boek. Wil je dat nog een tweede keer lezen of niet? Dat is de cruciale vraag. En van toepassing op alle kunst. Roth kan prachtig verwoorden en dan is er nog die dreiging van de Eerste Wereldoorlog. Dat gisten, dat broeden, de ruimte krijgen om te voelen zonder dat je het door de strot krijgt geduwd. Net als aan het einde van De toverberg hoofdpersoon Hans Castrop het leger in moet en je weet dat het zijn dood gaat worden.
Het duurt honderd bladzijden of meer voordat Raskolnikow in Dostojewski’s Schuld en Boete eindelijk die moord op zijn hospita pleegt. Je moet als kunstenaar voorstellingsvermogen hebben maar ook het gereedschap om het uit te drukken.’
Film
‘Ik ben afgehaakt, al zijn er veel mooie films. Zoals: Bin-jip van Kim Ki-duk uit 2004. Cinema is mondiaal, daarin ben ik niet zo westers ingesteld als bij muziek en literatuur. Geen idee waarom. Deze Koreaanse film gaat over een man die inbreekt bij mensen die op vakantie zijn. Hij straalt een soort laissez-faire uit, het heeft wel iets van zen. Er is een heel mooi beeld dat hij de cipier in de gevangenis – die hem vaak verrot slaat – kan schaduwen, zodat deze hem niet ziet. Het is maar een voorbeeld, ik hou het niet meer bij.’
Theater
‘In de tijd dat ik regelmatig naar het theater ging, vond ik dat er te veel geschreeuwd werd en acteurs te snel uit de kleren gingen. Of dat de regisseur er te veel zijn stempel op wil drukken als het stuk gebaseerd is op een boek. In de muziek heb je dat ook. Dan moet Mozarts opera Cosi fan tutte opeens woke worden. Deze opera was bedoeld als klucht en wij maken er een serieuze aangelegenheid van. Als je er niet aan wil: schrijf dan een nieuwe opera.’
Beeldende kunst
‘Ik merk dat mensen die luisteren vaak slecht kijken en mensen die kijken vaak slecht luisteren. Ik was bevriend met een schilder uit de buurt, Hans van Zummeren, die me wel een beetje heeft leren kijken. Maar daar moet ik mezelf toe dwingen. Dan zie ik wel dingen die ik kan vertalen hoor: spanning in een doek of contrast. Ik denk wel dat ik goed kan kijken, maar dan moet ik verder niks om me heen hebben, en zeker geen horde bezoekers. De laatste tijd neig ik meer naar driedimensionaal werk. In het Bonnefanten zag ik een boeiende tentoonstelling met werk van Berlinde De Bruyckere, die ik al lang volg. Het is een combinatie van vakmanschap, spanning en suggestie. Wat ze suggereert? De ondergang, misschien de onzekere toekomst?’
Architectuur
‘Ik heb twee zonen die componeren en we hebben alle drie een stuk geschreven voor twee marimba’s. En dat werd in november onder meer gespeeld in de LocHal in Tilburg. De akoestiek was goed maar daarbij: wat een mooie, strakke industriële omgeving. Muziek is ook ruimtelijk, ik heb daar zelfs muziek op gecomponeerd. Zo heb ik een stuk geschreven voor zestien verschillende zangers – ze lopen in het rond. Elke keer krijg je als toehoorder een andere kleur. Als je daar middenin zit, krijg je een aparte ervaring.
Ik was in het Maankwartier in Heerlen. Wat een statement, wat een lef, wat een maat. Op dat plein zou je muziek moeten laten horen vanuit die torens, blazers, fantastisch. Daar moet iets gebeuren, die architect Michel Huisman moet geholpen worden er leven in te blazen.’
Jo Sporck (Heerlen, 1953) is pianist en componist van een omvangrijk oeuvre. Zijn concertwerken worden over de hele wereld gespeeld. In zijn woonplaats Tilburg was hij lange tijd de drijvende kracht achter kamermuziekpodium de Link.